15 Temmuz 1999 21:00

Müzikle ilgilenen okurlar aranıyor

"İşimizin zor olduğunu biliyoruz. Hem müzikle ilgilenecek, hem kitap okuyacak insanlara sesleniyoruz" sözleri, Pan Yayınları sahibi Işık Gençer'e ait.

Paylaş
Müzikle ilgilenen okurlar aranıyor
Orhan Avcı
Hikâye, roman gibi okunup anlaşılması için herhangi bir teknik bilgi gerektirmeyen türlerde bile okuyucuların az olduğu göz önüne alındığında, belirli bir ilginin oluşabilmesi için, teknik bilgi ve birikimlere ihtiyaç duyulan türlerdeki kitapların durumu daha iyi anlaşılır şüphesiz. Türkiye'de müzik ile ilgili kitapları yayınlayan ve başka yayınevleri tarafından yayınlanmış olan kitapları bünyesinde barındırıp satışını gerçekleştiren Pan Yayınları'na ulaşmaya çalışırken, hem okuyucu profilinin ne olduğunu, hem müzisyenlerin birikim elde etme yollarından biri olan kitaplara ilgisinin nasıl olduğunu merak ediyorduk. İçeri girdiğimizde, aylık müzik dergilerinden, birçok insan için "ayrıntı" olarak kabul edilebilecek müzik konusunda yayınlanmış kitaplar, müzik ansiklopedileri ile karşılaşıyoruz. Pan Yayınları'nın sahibi Işık ve Ferruh Gençer ile söyleşimize başlıyoruz. İlk olarak kitapların satışından yola çıkarak "teorik" bir birikime sahip okurları bulmak istiyoruz.
Işık Gençer, kuruluş yılı olan 1986 yılında 2500-3000 tirajlı kitaplar yayınladıklarını belirtiyor ve ekliyor: "O zamanlar da romanlar daha fazla satıyordu. Ama gördük ki, '86'da 3000 tirajlı kitap bugün hâlâ duruyor elimizde. Bu yüzden uzun zamandır 1000 tirajlı kitaplar basıyoruz. Bu 1000 tiraj bazen bir senede tükeniyor, bazen de tükenmiyor, elimizde kalıyor." Ancak bu sayının müzik kitabıyla ilgilenenlerin sayısını ortaya koyup koymadığı konusunda temkinli yaklaşıyor. Gençer, "Bu kadar kişi müzik kitabıyla ilgileniyor diyebilir miyiz, bunu bilemeyeceğim. Çünkü biz çok özel şeyler yapıyoruz. 'Maragalı Abdulkadir'in kitabı 13 senede 2000 kişiye ulaştı." sözleriyle, yayınladıkları kitapların, özel alanlar olarak değerlendirilebilecek konular veya araştırmalara dayandığının da ipuçlarını veriyor.
Ancak, kitapların okurunu bulamaması, az sayıda insan tarafından okunmasının tek sebebi, sadece az sayıda insanın ilgi alanına giren konularda yazılmış olan kitaplar değil. Daha geniş kitlelere seslenebilecek yapıdaki kitapların bile az sayıda basılmasını, Işık Gençer, "Bizim ülkemizde zaten kitap okunmuyor. Bizimki iki dereceli zor bir uğraş. Ama bilerek yapıyoruz bunu. Hem müzikle ilgilenecek, hem kitap okuyacak insanlara sesleniyoruz" sözleriyle değerlendiriyor.
Pan Yayınları'nın özellikle Türk müziği konusunda yayınlanmış kitaplarına baktığımızda, Osmanlı müziğini inceleyen eserlerin çoğunluklu olduğunu görüyoruz. Bunun yayın politikasından mı, yoksa son dönemde yapılan araştırmaların bu konularda yoğunlaşmasıyla mı ilgili olduğunu öğrenmek istiyoruz. Ferruh Gençer, sorumuzu, "Bize gelen ciddi araştırmaları yayınlıyoruz. Örneğin Murat Bardakçı, Bülent Aksoy, gerçekten işlerini bilen, ciddi araştırmacılar. Yayınevimizin etrafında çoğunlukla araştırmacılar olduğu için, bu yönelim ortaya çıktı. Yoksa belli bir seçimin ürünü değil bu olgu. Osmanlı müziği ile ilgili kitaplar yayınlıyoruz, ama doğru dürüst bir makam kitabı yapamadık. İstediğimiz halde yapamadık. Doğru dürüst bir pop müziği tarihi yazdıramadık. İsteyip de yazdıramadığımız alanlar var" cümleleriyle cevaplıyor.
Halk müziğinde "Bağlamada Düzen ve Pozisyon" ve Bela Bartok'un "Küçük Asya'dan Türk Halk Musikisi" adlı eserleri yayınlamış Pan Yayınları. Halk müziğinde bu kadar az yayın olmasnın asıl sebebinin kayda değer araştırmanın olmamasına bağlıyor Ferruh Gençer. Çoğunlukla belli bir yörenin folklorunu yansıtan eserlerin geldiğini, ama direkt olarak müzik ile ilgili olmadığı için bunu yayınlamadıklarını şu gerekçelerle açıklıyor: "Örneğin Trabzon'un herhangi bir yöresinin giysileri ve oranın folklorunu inceleyen bir araştırma geliyor. Folklor tam olarak bizim alanımıza girmiyor. Ama o folklorun içerisinde üç tane de türkü yer alıyor. Bu tarzdaki eserleri yayınlamadık. Çünkü böyle bir şeye başladığımız zaman, her yöre olsun diyerek, bir seri gibi devam etmemiz gerekecekti."
Ferruh Gençer, müzik kitabı dendiğinde, birçok insanın kafasında oluşan nota kitaplarını da, istenen türkülerin fotokopisinin çekildiği, böylelikle nota kitaplarının işlevsizleştirildiği için basmadıklarını belirtiyor.
"Günümüz koşullarında müziğin çok farklı yerlere oturtulduğunu belirterek, günümüzdeki müzik akımlarının tahliline yönelik eserler yazdırmayı veya yapılan araştırmaları yayınlamayı düşündünüz mü?"diye soruyoruz, Işık Gençer'e.
"Meral Özbek'in İletişim Yayınları'ndan çıkmış olan 'Arabesk' adlı kitabını yayınlamayı çok istemiştim. Ancak Özbek, İletişim'le anlaşmıştı. Yani bu tarzdaki araştırmaları da yayınlamak istedim. 'Arabesk türküler' diye bir şey basmayacağımdan emin olabilirsiniz, ama 'Nedir bu arabesk' diye bir araştırma gelirse önüme, bütün işlerden öne alır ve bunu kitap olarak basarım. Ama gerçek bir araştırma olması lazım. Çünkü böyle bir araştırma, müzik karmaşasında belki bir çözüme de götürebilir insanları. Araştırma diye, birtakım röportajları arka arkaya getirip sunmayı da istemiyorum" diyerek cevap veriyor.
"Gerçek araştırma" terimi, aslında yayınevinin ölçütlerini ortaya koyuyor. Gençer'in yaşadığı kimi olaylar da, "gerçek araştırma" kavramına neden bu kadar yüklendiklerini ortaya koyuyor. Araştırma kitabı diye, farklı kitaplardan aşırma, kimi dosyaların da kendilerine geldiğini belirtiyor ve ilginç bir örnek veriyor: "Bir adam, Azeri tarıyla ilgili bir araştırma yaptığını söyledi. Kitabını getirdi. Aynı kitap, bir tesadüf sonucu, elime Azerbaycan alfabesiyle gelmişti az öncesinde. Bunu bana getiren adam, fotokopi zahmetine bile katlanmamış. Kitabın notalarını kesmiş ve sayfaya yapıştırmış. Ben de içeriye gittim, kitabı getirdim. Bunlar aynıydı. Azeri Türkçesini günümüz Türkçesine çevirip yeni bir kitap halinde sunmaya kalkmıştı."
Bu müzik kitaplarında müzik dinleyicilerinin nerde konumlandığını merak ediyoruz. Festivallerde direkt olarak dinleyicilerle yüz yüze geldiklerini belirten Gençer, onların da, müzik kılavuzlarına yöneldiklerini ifade ediyor.
Pan Yayınları'ndan çıkan kitaplara baktığımızda, dinleyicilere belirli bir birikim, bir temel kazandırabilecek kitapların az olduğunu belirtip, bunun sebebini soruyoruz. "Aslında dinleyicilerle ilgili olarak, belki eksikliğimiz var bizim. Biz dinleyicileri hedeflemedik galiba. Dinleyicilere yönelik olarak çıkarttığımız, "Pop Müzik", "Rock Sözlüğü" kitaplarını sayabiliriz. Onlarda da daha çok gençleri hedefledik. Ama biz daha çok müzikle ilgili olanlara hitap etmeyi seçmişiz. Şimdi siz sorunca, bunu düşündüm" sözleri, bir özeleştiri niteliği taşıyor sanki. Ancak bu özeleştiri, hazırlık aşamasındaki projelerle daha bir anlam kazanıyor. Ferruh Gençer, dinleyicileri bilgilendirecek, onlara da hitap edebilecek eserler hazırladıklarını belirtiyor: "Müzik terimleri ile ilgili bir sözlük çalışmamız var. Yabancı dildeki terimlere Türkçe karşılığını veren, bir bölümünde tanımlamaların yapıldığı bir eser bu. Bu eseri Devlet Opera ve Balesi'nde şeflik görevini sürdüren Serdar Yalçın hazırlıyor. Bir de İrkin Aktüze'nin hazırladığı, bir çeşit konser kılavuzu hazırlanıyor. Bu da belli başlı bestecilerin birçok eserlerinin açıklandığı, festival dinleyicilerine tanıdık gelecek, o kitapçıklardaki tarzın kullanıldığı bir eser."
Ne diyelim, dinleyicilere yönelik eserlerin yayınlanmasının, bu konuyla ilgilenecek kişi sayısını artırıp artırmayacağını ileriki zamanlarda göreceğiz.
ÖNCEKİ HABER

Kocaeli, Zonguldak ve Bursa'da

SONRAKİ HABER

İşçi baskısı Meclis'e yansıdı

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...