25 Haziran 1999 21:00
Kemal Özer'in cesareti
Kemal Özer, şiirinin kırk yıllık serüveninin aldığı eleştirileri bir arada yayımladı: "Eleştirilerin Gündeminde". Bu tavır, yaptığı işin doğruluğuna inanmaktır bir bakıma.
Kemal Özer'in cesareti
Sennur Sezer src=/resim/b1.gif width=18 height=18>Doğan Hızlan, 1982 yılında, "Bugünün genç şairi ya da okuru Kemal Özer evrimini bilemezler" der. "Bireyci duyarlıkların, söz kuyumculuklarının Kemal Özer'i ile toplumcu Kemal Özer'i karşılaştırmak, Özer lehine olumlu sonuçlara götürecektir okuru." Bu saptama, günümüz okuruna doğru görünse de, Kemal Özer'in "evriminin" ya da değişiminin nasıl bir cesaret işi olduğunu, şiirinin özünde yaptığı değişiminin tepkilerinin ağırlığını kavraması epey zor. Kendine kapalı denebilecek bir duyarlılık dünyasının, anlaşılırdan çok sezilir bir ifadenin ve açıklandıkça derinleşen bir ustalığın kabullenilmiş ozanlığından caymak, bir dünya görüşünün savunuculuğunu seçmek edebiyatımızda neredeyse suç sayılan bir tavırdır çünkü. Bunu aynı kuşaktan bir öykücü ile bir ozan başarmışlardır: Adnan Özyalçıner ile Kemal Özer. src=/resim/b1.gif width=18 height=18>Biliyorum, sıkıyönetim ve baskı dönemlerinde, edebiyatımızın genel antifaşist direnişini anımsatacaksınız. Toplumun gel-gitlerine kapalı davranan ozanların bile, dönemi yansıtan usta işi şiirlerini sayıp dökeceksiniz. Doğru. Ancak sözü edilen ozanlar, Ece Ayhan, Edip Cansever, Turgut Uyar bu tür şiirlerinde bilinen söyleyişlerini kırmayı denememişlerdi. Adnan Özyalçıner'in de, Kemal Özer'in de yaptıkları özün biçimlediği bir biçim değişikliğidir. Adnan Özyalçıner'in değişimi ayrı bir yazı konusu. Kemal Özer'in "değişim haritası" üzerinde duralım. "Şiir bilincini diri tuttuğu", "her yaptığının hesabını verebilecek, gerekçelerini sunabilecek bir poetika oluşturmuş" bir ozan Kemal Özer. Söz kuyumculuğunun olanaklarını, daha anlaşılır, daha derine işler bir şiir için kullanırken, günü, günceli ve gelmekte olanı anlatır: "Ben bir kılavuzum /bakmakla görmek arasında /Ben bir kılavuzum /yılların bilediği /İşim gücüm /görünür kılmak /bakılan her şeyi" src=/resim/b1.gif width=18 height=18>Tanınan, sevilen, beğenilen bir ozanın şiirini tümden değiştirmesi nasıl karşılanır dersiniz. Kuşkusuz, katıldığı safların alkışları, ayrıldığı yerdekilerin öfkesiyle... Doğru olan ya da görünen budur, ama gerçek bu değildir. Kemal Özer'in değişimini doğru bulan, olumlayan çok az kişi olmuş. Toplumcular da, sanat için sanatçılar da bir kınama yarışına girmişler sanki. Hasan İzzettin Dinamo, Asım Bezirci, Doğan Hızlan, Ferit Öngören değişimin başlangıcında bu davranışı destekleyen ve bu desteği sürdüren dar çevreden bir iki ad. src=/resim/b1.gif width=18 height=18>Kemal Özer, şiirinin kırk yıllık serüveninin aldığı eleştirileri bir arada yayımladı: "Eleştirilerin Gündeminde". Yordam Kitapları'nın "derleme/ araştırma" dizisinde yer alan bu kitap için sunuşta "Olumlu olumsuz yargılar içeren bu eleştiriler yan yana getirilirken, yalnızca bir sanat birikimine nasıl bakıldığını göstermek değil, ama aynı zamanda yapılan değerlendirmeler aracılığıyla edebiyat dünyamızın geçirdiği çeşitli evreleri, o evrelerin ortak özelliklerini gözler önüne sermek de amaçlandı" deniyor. Kemal Özer'in bu davranışı, bence, şiirini değiştirmesinden daha büyük bir cesaret örneği. Dergi sayfalarında kalıp unutulacak pek çok eleştiriyi hatta saldırıyı kitaplaştırarak sunuyor okura. Bu tavır, "İşte şiirlerim, işte bu şiirler için verilen yargılar, son söz senin" demek bir bakıma. Yaptığı işin doğruluğuna inanmak. src=/resim/b1.gif width=18 height=18>Kemal Özer'in geçirdiği değişimle ilgili bir de anı kitabı var: "İkinci Yeni'den Toplumcu Şiire". "Eleştirilerin Gündeminde" ile birlikte okuyun bu kitabı. İstanbul Evleri 27 / 1, 34590 Bahçelievler İstanbul (Tel-Faks 0212 / 502 16 90) adresinden edinebileceğiniz bu kitaplar, "Onların Sesleriyle Bir Kez Daha" konuşan bir ozanın bunu hangi koşullarda gerçekleştirdiğini size gösterecek. Kemal Özer'in şiirlerinin bütününü okuma isteğinizi körükleyecek. Özer'in şiir kitapları da Yordam Yayınları'nda.
Sennur Sezer src=/resim/b1.gif width=18 height=18>Doğan Hızlan, 1982 yılında, "Bugünün genç şairi ya da okuru Kemal Özer evrimini bilemezler" der. "Bireyci duyarlıkların, söz kuyumculuklarının Kemal Özer'i ile toplumcu Kemal Özer'i karşılaştırmak, Özer lehine olumlu sonuçlara götürecektir okuru." Bu saptama, günümüz okuruna doğru görünse de, Kemal Özer'in "evriminin" ya da değişiminin nasıl bir cesaret işi olduğunu, şiirinin özünde yaptığı değişiminin tepkilerinin ağırlığını kavraması epey zor. Kendine kapalı denebilecek bir duyarlılık dünyasının, anlaşılırdan çok sezilir bir ifadenin ve açıklandıkça derinleşen bir ustalığın kabullenilmiş ozanlığından caymak, bir dünya görüşünün savunuculuğunu seçmek edebiyatımızda neredeyse suç sayılan bir tavırdır çünkü. Bunu aynı kuşaktan bir öykücü ile bir ozan başarmışlardır: Adnan Özyalçıner ile Kemal Özer. src=/resim/b1.gif width=18 height=18>Biliyorum, sıkıyönetim ve baskı dönemlerinde, edebiyatımızın genel antifaşist direnişini anımsatacaksınız. Toplumun gel-gitlerine kapalı davranan ozanların bile, dönemi yansıtan usta işi şiirlerini sayıp dökeceksiniz. Doğru. Ancak sözü edilen ozanlar, Ece Ayhan, Edip Cansever, Turgut Uyar bu tür şiirlerinde bilinen söyleyişlerini kırmayı denememişlerdi. Adnan Özyalçıner'in de, Kemal Özer'in de yaptıkları özün biçimlediği bir biçim değişikliğidir. Adnan Özyalçıner'in değişimi ayrı bir yazı konusu. Kemal Özer'in "değişim haritası" üzerinde duralım. "Şiir bilincini diri tuttuğu", "her yaptığının hesabını verebilecek, gerekçelerini sunabilecek bir poetika oluşturmuş" bir ozan Kemal Özer. Söz kuyumculuğunun olanaklarını, daha anlaşılır, daha derine işler bir şiir için kullanırken, günü, günceli ve gelmekte olanı anlatır: "Ben bir kılavuzum /bakmakla görmek arasında /Ben bir kılavuzum /yılların bilediği /İşim gücüm /görünür kılmak /bakılan her şeyi" src=/resim/b1.gif width=18 height=18>Tanınan, sevilen, beğenilen bir ozanın şiirini tümden değiştirmesi nasıl karşılanır dersiniz. Kuşkusuz, katıldığı safların alkışları, ayrıldığı yerdekilerin öfkesiyle... Doğru olan ya da görünen budur, ama gerçek bu değildir. Kemal Özer'in değişimini doğru bulan, olumlayan çok az kişi olmuş. Toplumcular da, sanat için sanatçılar da bir kınama yarışına girmişler sanki. Hasan İzzettin Dinamo, Asım Bezirci, Doğan Hızlan, Ferit Öngören değişimin başlangıcında bu davranışı destekleyen ve bu desteği sürdüren dar çevreden bir iki ad. src=/resim/b1.gif width=18 height=18>Kemal Özer, şiirinin kırk yıllık serüveninin aldığı eleştirileri bir arada yayımladı: "Eleştirilerin Gündeminde". Yordam Kitapları'nın "derleme/ araştırma" dizisinde yer alan bu kitap için sunuşta "Olumlu olumsuz yargılar içeren bu eleştiriler yan yana getirilirken, yalnızca bir sanat birikimine nasıl bakıldığını göstermek değil, ama aynı zamanda yapılan değerlendirmeler aracılığıyla edebiyat dünyamızın geçirdiği çeşitli evreleri, o evrelerin ortak özelliklerini gözler önüne sermek de amaçlandı" deniyor. Kemal Özer'in bu davranışı, bence, şiirini değiştirmesinden daha büyük bir cesaret örneği. Dergi sayfalarında kalıp unutulacak pek çok eleştiriyi hatta saldırıyı kitaplaştırarak sunuyor okura. Bu tavır, "İşte şiirlerim, işte bu şiirler için verilen yargılar, son söz senin" demek bir bakıma. Yaptığı işin doğruluğuna inanmak. src=/resim/b1.gif width=18 height=18>Kemal Özer'in geçirdiği değişimle ilgili bir de anı kitabı var: "İkinci Yeni'den Toplumcu Şiire". "Eleştirilerin Gündeminde" ile birlikte okuyun bu kitabı. İstanbul Evleri 27 / 1, 34590 Bahçelievler İstanbul (Tel-Faks 0212 / 502 16 90) adresinden edinebileceğiniz bu kitaplar, "Onların Sesleriyle Bir Kez Daha" konuşan bir ozanın bunu hangi koşullarda gerçekleştirdiğini size gösterecek. Kemal Özer'in şiirlerinin bütününü okuma isteğinizi körükleyecek. Özer'in şiir kitapları da Yordam Yayınları'nda.
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
