11 Haziran 1999 21:00
Çorapta çocuk emeği sömürüsü
Çorapta çocuk emeği sömürüsü
src=/resim/b1.gif width=18 height=18>Şerif Karataş
İstanbul'un birçok yerinde kurulu olan çorap fabrikaları, yaşları 14 ile 21 yaşları arasında değişen çocuk ve genç işçilerin yoğun olarak çalıştırıldığı bir sektör durumunda. Okulda olmaları gerekirken küçük bedenleriyle gece gündüz bu fabrikalarda çalıştırılan çocuk ve genç işçiler, adeta iliklerine kadar sömürülüyor.
Sektörde sürekli bir hal alan giriş-çıkışlardan dolayı yaşanan sirkülasyon sendikalaşmanın önünde büyük bir engel oluştururken, işçilerin neredeyse tamamının sigortasız olması da bu durumu pekiştiriyor.
Patronların Çorap İşverenleri Derneği adı altında örgütlendiğini ve zam aylarında birlikte hareket ettiklerini belirten Hasan Erdoğan, kendilerinin de sömürüye karşı çıkabilmek için Çorap İşçileri Dayanışma Derneği (ÇİDD)'ni kurduklarını söyledi. Aynı zamanda Çorap İşçileri Dayanışma Derneği'nin başkanı da olan Hasan Erdoğan, işçilerin çoğunun 18 yaşından küçük olmaları nedeniyle derneğe üye olamadıklarını, en büyük zorluğu da bu konuda yaşadıklarını ifade etti.
Ayrım yapılıyor
İşlerinin büyük bir bölümünü taşerona veren işletme sahipleri, sadece makine bölümünde çalışan işçileri doğrudan kendilerine bağlıyorlar. Fabrikaların yoğun olarak bulunduğu Bayrampaşa, Elmabahçe ve İkitelli'de bu uygulama oldukça yaygın. Çorap sektöründe sürekli bir şekilde sigortasızlaştırmanın yaşandığını, buna bağlı olarak işçilerin ücretlerinin genellikle zamanında verilmediğini belirten ÇİDD Genel Başkanı Hasan Erdoğan, "Çalışanların çoğu çoçuk yaşta olan işçilerden oluşuyor, ayrıca erkek-kadın ayrımı da yapılıyor. Kadın işçilerle erkek işçiler arasında, aynı işi yapmalarına rağmen büyük ücret farkı var. Erdoğan, çalışma saatlerinin sabah 08.00 akşam 19.00 saatleri arasında olduğunu, ancak formahane ve masa bölümünde çalışan işçilerin, 21.00- 22.00 saatlerine kadar zorunlu bir şekilde çalıştırıldıklarını söyledi.
"Fabrikada üretim yapılırken işçilerin birbirleriyle konuşmaları yasak. Ayrı bölümlerde çalışan işçiler yemeğe birbirinden farklı saatlerde çıkıyorlar. Çorap sektöründe kalifiye işçiye ihtiyaç duyulmaması nedeni ile sürekli sirkülasyon yaşanıyor. Bir işçi bir ay içinde usta bir çorap işçisi olabiliyor. Bu nedenle zam zamanı geldiğinde patronlar 'Vereceğim zam oranı bu kadar. İşine geliyorsa çalış, gelmiyorsa çalışma' diyebiliyor. ÇİDD'nin 1994 yıllından beri faaliyet gösterdiğini, Bayrampaşa ve Elmabahçesi'nde dernek şubelerinin olduğunu söyleyen Hasan Erdoğan, derneğin son süreçte faaliyete geçtiğini söyleyerek yaptıkları çalışmaları şöyle anlattı: "Zam dönemlerinde afişler yapıyoruz. Bildiri, pullama gibi faaliyetleriyle örgütlenmeye çalışıyoruz. Derneğin tüzüğünde 18 yaşından küçükler üye olamaz deniliyor. Zaten çorap fabrikalarında çalışan işçilerin çoğu neredeyse 18 yaşının altında. İşçilerin ödediği aidatlarla maddi zorlukları aşmaya çalışıyoruz. Derneğin örgütlü olduğu birçok yerde direnişler oldu. Bunlara destek verdik"
İstanbul'un birçok yerinde kurulu olan çorap fabrikaları, yaşları 14 ile 21 yaşları arasında değişen çocuk ve genç işçilerin yoğun olarak çalıştırıldığı bir sektör durumunda. Okulda olmaları gerekirken küçük bedenleriyle gece gündüz bu fabrikalarda çalıştırılan çocuk ve genç işçiler, adeta iliklerine kadar sömürülüyor.
Sektörde sürekli bir hal alan giriş-çıkışlardan dolayı yaşanan sirkülasyon sendikalaşmanın önünde büyük bir engel oluştururken, işçilerin neredeyse tamamının sigortasız olması da bu durumu pekiştiriyor.
Patronların Çorap İşverenleri Derneği adı altında örgütlendiğini ve zam aylarında birlikte hareket ettiklerini belirten Hasan Erdoğan, kendilerinin de sömürüye karşı çıkabilmek için Çorap İşçileri Dayanışma Derneği (ÇİDD)'ni kurduklarını söyledi. Aynı zamanda Çorap İşçileri Dayanışma Derneği'nin başkanı da olan Hasan Erdoğan, işçilerin çoğunun 18 yaşından küçük olmaları nedeniyle derneğe üye olamadıklarını, en büyük zorluğu da bu konuda yaşadıklarını ifade etti.
Ayrım yapılıyor
İşlerinin büyük bir bölümünü taşerona veren işletme sahipleri, sadece makine bölümünde çalışan işçileri doğrudan kendilerine bağlıyorlar. Fabrikaların yoğun olarak bulunduğu Bayrampaşa, Elmabahçe ve İkitelli'de bu uygulama oldukça yaygın. Çorap sektöründe sürekli bir şekilde sigortasızlaştırmanın yaşandığını, buna bağlı olarak işçilerin ücretlerinin genellikle zamanında verilmediğini belirten ÇİDD Genel Başkanı Hasan Erdoğan, "Çalışanların çoğu çoçuk yaşta olan işçilerden oluşuyor, ayrıca erkek-kadın ayrımı da yapılıyor. Kadın işçilerle erkek işçiler arasında, aynı işi yapmalarına rağmen büyük ücret farkı var. Erdoğan, çalışma saatlerinin sabah 08.00 akşam 19.00 saatleri arasında olduğunu, ancak formahane ve masa bölümünde çalışan işçilerin, 21.00- 22.00 saatlerine kadar zorunlu bir şekilde çalıştırıldıklarını söyledi.
"Fabrikada üretim yapılırken işçilerin birbirleriyle konuşmaları yasak. Ayrı bölümlerde çalışan işçiler yemeğe birbirinden farklı saatlerde çıkıyorlar. Çorap sektöründe kalifiye işçiye ihtiyaç duyulmaması nedeni ile sürekli sirkülasyon yaşanıyor. Bir işçi bir ay içinde usta bir çorap işçisi olabiliyor. Bu nedenle zam zamanı geldiğinde patronlar 'Vereceğim zam oranı bu kadar. İşine geliyorsa çalış, gelmiyorsa çalışma' diyebiliyor. ÇİDD'nin 1994 yıllından beri faaliyet gösterdiğini, Bayrampaşa ve Elmabahçesi'nde dernek şubelerinin olduğunu söyleyen Hasan Erdoğan, derneğin son süreçte faaliyete geçtiğini söyleyerek yaptıkları çalışmaları şöyle anlattı: "Zam dönemlerinde afişler yapıyoruz. Bildiri, pullama gibi faaliyetleriyle örgütlenmeye çalışıyoruz. Derneğin tüzüğünde 18 yaşından küçükler üye olamaz deniliyor. Zaten çorap fabrikalarında çalışan işçilerin çoğu neredeyse 18 yaşının altında. İşçilerin ödediği aidatlarla maddi zorlukları aşmaya çalışıyoruz. Derneğin örgütlü olduğu birçok yerde direnişler oldu. Bunlara destek verdik"
Evrensel'i Takip Et