07 Haziran 1999 21:00

Faiz bütçeyi kilitledi

Maliye Bakanı Sümer Oral, faiz ödemelerinin bütçenin taşıyamayacağı bir düzeye eriştiğinive adeta bütçeyi kilitlediğini bildirdi.

Paylaş
Faiz bütçeyi kilitledi
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, 1999 yılı bütçe yasa tasarısını görüşmeye başladı. Maliye Bakanı Sümer Oral, faiz ödemelerinin bütçenin taşıyamayacağı bir düzeye eriştiğini ve adeta bütçeyi kilitlediğini bildirdi.
Eski tasarıyı TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'na sunan Oral, vergi gelirlerinin tasarıda öngörülenin altında, başta faiz ödemeleri ve personel giderleri olmak üzere toplam giderlerin ve dolayısıyla bütçe açığının öngörülenin bir hayli üzerinde gerçekleşeceğini açıkladı.
Yeni bir bütçe tasarısı hazırlayarak TBMM'den geçirmenin yaklaşık altı ay süreceğini hesaplayan hükümet, geçen yılın sonunda TBMM'ye sunulan, ancak görüşülmesi yarım kalan 1999 yılı bütçe yasa tasarısını yenilemeyi tercih etti. Bu nedenle de hükümet, tasarı üzerinde bir değişiklik yapmadı. Tasarıda yapılması gereken değişiklikler komisyon görüşmeleri sırasında gerçekleştirilecek.
Tasarı komisyona sunuldu
Oral, bütçe tasarısını TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'na sundu. Oral, yaptığı sunuş konuşmasında, Türkiye'nin 1990 yılında yüzde 14.4 olan iç borçlarının milli gelire oranının 1998 yılı sonunda yüzde 21.9'a yükseldiğini ifade etti. Milli gelire oranı itibariyle iç borç stokunun korkulacak bir boyutta olmadığını savunan Oral, "Ne var ki Türkiye'de mali piyasalar yeterince gelişmiş, yeterince derinlik kazanmış değildir. Bu piyasalara devletin yüksek rakamlara varan bir taleple gelmesi, kıt tasarruf kaynakları üzerindeki arz talep dengesini bozmaktadır" dedi.
Oral, "Borçlanma esasına dayanan bu finansman modeli, kamu kesimini de, devlet bütçesini de bir çıkmazın içine sürüklemektedir. Bütçeye baktığımız zaman, bütçe giderlerinin önemli kalemini borç faizleri teşkil etmektedir. Faiz ödemeleri, bugün bütçenin taşıyamayacağı bir düzeye erişmiş ve adeta bütçeyi kilitlemiştir. Böylece ekonominin en etkin bir aracı olan bütçe politikası bu özelliğini büyük ölçüde kaybetmiştir" diye konuştu.
Vergi gelirleri azaldı
Vergi gelirlerinin bütçe giderlerini karşılama oranının giderek küçüldüğünü, 1985 yılında yüzde 71 olan bu oranın 1990 yılında yüzde 66.4'e, 1995 yılında yüzde 62.9'a 1998 yılında da yüzde 59.2'ye gerilediğini vurgulayan Oral, bu gelişmeye paralel olarak bütçe açıklarını makul bir düzeyde tutma olanağının da ortadan kalktığını bildirdi.
Bu yılın ilk dört aylık dönemine ilişkin vergi tahsilat rakamlarını değerlendiren Sümer Oral, Asya ve Rusya krizlerinin ekonomi üzerindeki olumsuz etkilerinin vergi gelirlerine de yansıdığını söyledi.
Gelir Vergisi'nde yüzde 44.2, Kurumlar Vergisi'nde yüzde 33.6 ile enflasyonun altında artış sağlanabildiğini belirten Oral, bunda Gelir Vergisi oranlarında yapılan indirimler ve ekonomideki daralma ile mahsup ve indirimlerin etkili olduğunu söyledi.
Oral, ilk dört aylık gelişmeler dikkate alınarak yapılan tahminlere göre vergi gelirlerinin, içinde bulunulan ekonomik konjonktür nedeniyle, tasarıda öngörülenin altında kalacağını kaydederek, "Yine dört aylık bütçe uygulamasına dayanılarak yapılan değerlendirmeler sonucunda, başta özellikle borç faizleri ve personel giderleri olmak üzere bir kısım ödenek kalemlerinde tasarıdaki rakam ve büyüklüklerin içinde kalınamayacağı, öngörülen ödeneklerin yetersiz kalacağı anlaşılmaktadır. Bunun sonucu olarak bütçe açığının da tasarıda hedeflenen büyüklüğün hayli üzerinde olacağı tabiidir" dedi.
Oral, komisyon çalışmaları süresince bu gelişmelerin değerlendirileceğini ve bütçe büyüklükleri ve dengesinin gerçekçi bir boyuta çekileceğini bildirdi. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nun görüşmeye başladığı tasarıda vergi gelirleri 14 katrilyon 535 trilyon lira, toplam bütçe gelirleri ise 18 katrilyon 130 trilyon lira olarak hedefleniyor. Bütçe harcamalarının ise 23 katrilyon 653 trilyon lira olması öngörülüyor.
Ancak gelirlere ilişkin tahmin ile harcamalara ilişkin hedeflar, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nun 19 Haziran'da sonuçlanacak olan çalışmaları sırasında verilecek önergelerle değiştirilebilecek.
ÖNCEKİ HABER

Yugoslavya 55 yıl geri gitti

SONRAKİ HABER

Eskişehir'de kuraklık endişesi

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...