04 Mayıs 1999 21:00
Harappa kazısı tarihe ışık tuttu
Pakistan'ın Harappa bölgesinde bulunan çömlek parçaları üzerinde, ilkel bir yazının belirtileri olanişaretler görüldü.
Harappa kazısı tarihe ışık tuttu
Pakistan'daki bir arkeolojik kazıda bulunan yazıların, bilinen ilk yazı örnekleri olabileceği belirtildi.5500 yıl öncesine ait çömlek parçaları üzerinde görülen işaretler, araştırmacılar tarafından "bitkigibi" ve "çatal biçiminde" sözleriyle tanımlandı. Çömlek parçaları, bundan 4500 yıl önce büyükİndus uygarlığının yeşerdiği Harappa bölgesindeki bir kazı merkezinde keşfedildiler. MÖ 3500tarihlerinde küçük bir yerleşim yeri olan Harappa, MÖ 2600 yıllarında büyük bir şehiredönüşmüştü.
Bulunan bu en eski yazıların, kavanozlar üzerine hem fırınlamadan önce, hem de sonra kazındığıbelirlendi. Uzmanlar, bu işaretlerin ya kavanozun içinde ne olduğunu belirttiğini, ya da belli birtanrıyla özdeşleşmiş şekiller olduğunu dile getiriyorlar.Harappa Arkeolojik Araştırma Projesi'nin başında bulunan Dr. Richard Meadow'a göre, çömleklerüzerinde bulunan bu ilkel metinler, ilk yazıya atfedilen zamanı geriye atabilecek nitelikte.
Kral Scorpion'dan da eski
Geçtiğimiz yıl, Mısır'ın güneyinde, Scorpion adlı bir kralın tabutunda kazılı ilkel sözcüklerbulunması üzerine, tarihin en eski yazısının bunlar olduğu öne sürülmüştü. Karbon testleri, buyazıların MÖ 3300-3200 yıllarında yazılmış olduğunu ortaya çıkarmıştı. Bu tarih, MÖ 3100civarında Mezopotamya uygarlığını ortaya çıkaran Sümerlere ait yazıtlardan daha eski.
Ölü bir dil
Harvard Üniversitesi öğretim üyelerinden olan Dr. Richard Meadow, BBC'ye verdiği demeçte,"Şimdi en büyük sorun, bulduğumuz bu şeylerin yazı olarak nitelendirilip nitelendirilemeyeceği"diyerek, buldukları işaretlerin, sonraki yüzyıllarda ortaya çıkan İndus yazısı ile benzerliklertaşıdığına dikkat çekti. Meadow, amaçlarının, bu eski işaretlerden daha fazla bulabilmek ve İndusyazısının gelişim seyrini keşfetmek olduğunu belirtti.İşaretlerin ne anlama geldiğini öğrenmenin önündeki en büyük engel ise, günümüzde kimseninİndus dilini bilmiyor olması. Çok özgün niteliklere sahip olan bu dil, uzun süre önce ölmüş ve diğerdillere temel oluşturmamış. Mısır'da bulunan hiyerogliflerde böyle bir sorunla karşılaşılmadığınıhatırlatan Dr. Meadow, Harappa işaretlerinin ne anlama geldiğini "büyük olasılıkla hiçbir zamanbilemeyeceklerini" dile getirdi.
Özgün bir uygarlık
Harappa uygarlığı da, dili gibi oldukça özgün niteliklere sahip. Tarihçiler, bu uygarlıkta sınıfsalbölünmenin hiç keskin olmadığını ve toplumun "zenginlik gösterileri"nden hoşlanmadığınıbelirtiyor. Bu nedenle olsa gerek, Harappa yönetenlerinin mezarları, diğer uygarlıklarda görülenihtişamdan yoksun ve sıradan. Harappa'nın, çok barışçıl bir uygarlık olduğu da dile getiriliyor.Bu gelişmeyle birlikte, yazının, birbirinden bağımsız olarak en az üç bölgede (Mısır, Mezopotamyave Harappa), milattan önce 3500-3100 yılları arasında geliştirildiği kesinlik kazanıyor.
Pakistan'daki bir arkeolojik kazıda bulunan yazıların, bilinen ilk yazı örnekleri olabileceği belirtildi.5500 yıl öncesine ait çömlek parçaları üzerinde görülen işaretler, araştırmacılar tarafından "bitkigibi" ve "çatal biçiminde" sözleriyle tanımlandı. Çömlek parçaları, bundan 4500 yıl önce büyükİndus uygarlığının yeşerdiği Harappa bölgesindeki bir kazı merkezinde keşfedildiler. MÖ 3500tarihlerinde küçük bir yerleşim yeri olan Harappa, MÖ 2600 yıllarında büyük bir şehiredönüşmüştü.
Bulunan bu en eski yazıların, kavanozlar üzerine hem fırınlamadan önce, hem de sonra kazındığıbelirlendi. Uzmanlar, bu işaretlerin ya kavanozun içinde ne olduğunu belirttiğini, ya da belli birtanrıyla özdeşleşmiş şekiller olduğunu dile getiriyorlar.Harappa Arkeolojik Araştırma Projesi'nin başında bulunan Dr. Richard Meadow'a göre, çömleklerüzerinde bulunan bu ilkel metinler, ilk yazıya atfedilen zamanı geriye atabilecek nitelikte.
Kral Scorpion'dan da eski
Geçtiğimiz yıl, Mısır'ın güneyinde, Scorpion adlı bir kralın tabutunda kazılı ilkel sözcüklerbulunması üzerine, tarihin en eski yazısının bunlar olduğu öne sürülmüştü. Karbon testleri, buyazıların MÖ 3300-3200 yıllarında yazılmış olduğunu ortaya çıkarmıştı. Bu tarih, MÖ 3100civarında Mezopotamya uygarlığını ortaya çıkaran Sümerlere ait yazıtlardan daha eski.
Ölü bir dil
Harvard Üniversitesi öğretim üyelerinden olan Dr. Richard Meadow, BBC'ye verdiği demeçte,"Şimdi en büyük sorun, bulduğumuz bu şeylerin yazı olarak nitelendirilip nitelendirilemeyeceği"diyerek, buldukları işaretlerin, sonraki yüzyıllarda ortaya çıkan İndus yazısı ile benzerliklertaşıdığına dikkat çekti. Meadow, amaçlarının, bu eski işaretlerden daha fazla bulabilmek ve İndusyazısının gelişim seyrini keşfetmek olduğunu belirtti.İşaretlerin ne anlama geldiğini öğrenmenin önündeki en büyük engel ise, günümüzde kimseninİndus dilini bilmiyor olması. Çok özgün niteliklere sahip olan bu dil, uzun süre önce ölmüş ve diğerdillere temel oluşturmamış. Mısır'da bulunan hiyerogliflerde böyle bir sorunla karşılaşılmadığınıhatırlatan Dr. Meadow, Harappa işaretlerinin ne anlama geldiğini "büyük olasılıkla hiçbir zamanbilemeyeceklerini" dile getirdi.
Özgün bir uygarlık
Harappa uygarlığı da, dili gibi oldukça özgün niteliklere sahip. Tarihçiler, bu uygarlıkta sınıfsalbölünmenin hiç keskin olmadığını ve toplumun "zenginlik gösterileri"nden hoşlanmadığınıbelirtiyor. Bu nedenle olsa gerek, Harappa yönetenlerinin mezarları, diğer uygarlıklarda görülenihtişamdan yoksun ve sıradan. Harappa'nın, çok barışçıl bir uygarlık olduğu da dile getiriliyor.Bu gelişmeyle birlikte, yazının, birbirinden bağımsız olarak en az üç bölgede (Mısır, Mezopotamyave Harappa), milattan önce 3500-3100 yılları arasında geliştirildiği kesinlik kazanıyor.
YAZARLAR
A. Cihan Soylu
‘Boş tencere’ iktidarın neresinde?
Şebnem Korur Fincancı
Tehlike nedir?
Sultan Özer
Yeni anayasa tartışmaları, AKP’ye can suyu olur mu?
Hediye Levent
Erdoğan'ın Irak ziyaretinin 3 sebebi ve değişim rüzgarı!
Arif Nacaroğlu
Özgürlükçü Anayasa
Erkan Aydoğanoğlu
1 Mayıs ve sonrası
Mehmet Özyazanlar
Galatasaray kaparak, Fenerbahçe kaptırmayarak…
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
