‘Bu işin sonu dayaktur uşağum’

Hasan Güner / Eyüp Sopacı

YOL BİTİYOR HES DERDİ BAŞLIYOR

Çaykara’nın güneyinde, Solaklı Irmağından besleniyor bu köyler. Aynı zamanda bu ırmağın kolları üzerinde 36 HES yapılması düşünülüyor.  Köknar ve Karaçam köylerinin HES’lere karşı tavrı, köyün girişine astıkları pankartla hemen anlaşılıyor. Ancak Uzuntarla köyü, Balkodu-1 HES projesinin yapımına izin vermiş. HES bu sene deneme üretimine başlamıştı.

Pazar’ı Pazartesi’ye bağlayan gece HES’in iletim kanalında patlama meydana geldi. Kanaldan boşalan su, kendine 10-15 metre genişiliğinde bir yatak yaparak köyün hemen  güney girişinde önünde ne var ne yoksa yerlebir ediyor. Köylüler can kaybının olmayışına sevinebiliyorlar sadece.

‘HES’E İZİN VEREREK HATA ETTİK’

Köye ulaşmaya çalışıyoruz. Ancak Bakanın 1996’da verdiği söz henüz yerine getiriliyor ve yol çalışması nedeniyle sabah 8 ve akşam 5 arasında hiçbir araç giriş çıkışına izin verilmiyor. Köye ulaşabilmek için uzun bir yol yürümek zorunda kalıyoruz. Balkondu-1 HES projesinin iletim kanallarını yol boyunca görüyoruz. 3.5 km uzunluğunda köyün batısındaki tepede, köy boyunca ilerliyor. Köyün güney girişinde patlamanın yol açtığı enkaz göze çarpıyor. Kaya ve çamurdan bir set oluşmuş. Kanaldan boşalan su da burada bir gölet yaratmış.

Köyün girişinde HES şirketinin çalışanları enkazı tamir etmeye çalışıyor. HES’in asıl sahibi Okan Holding, işi de TŞT firmasına taşere etmiş. Köy sakinlerinden Sabahattin Teyinoğlu patlamayı anlatıyor: “Gece 1 civarıydı. Büyük bir gürültü duyduk. Ev sallandı. Deprem oldu sandık. Su burada ne var ne yoksa aldı götürdü. Tarlalar mahvoldu, evler hasar gördü. Ya mahallenin içinde patlama olsaydı? O zaman ne yapacaktık? En azından can kaybı olmadı, ona seviniyoruz. En başta buraya HES yapmalarına izin vererek hata ettik. Bana ne faydası var bu adamların? Kapatıp gitsinler köyden. Zamanında imza toplandı yapılmaması için ama eski muhtar ve ekibi de yapılması için imza topladılar. Üç beş kuruş kazanırız hesabı yaptılar. Ama geleceğimiz kararıyor. İşi sağlam yapmadılar. Adamlar 49 seneliğine bu suyu kiraladılar. Para kazanacaklar. Sanki çok vatansever de bana bedavaya elektrik üretecek. Devlet üretsin o elektiriği!”

HERKES ŞİKAYETÇİ

Köyün içerisinde karşılaştığımız köylüler de durumdan şikayetçi. Hemen hepsi HES şirketine çok da abdestli olmayan sözlerle hitap ediyorlar. Kimi, zarar gören tarlasından, kimi yıkılan ceviz ağacından kimisi de köyde oynayan çocukların başına birşey gelmesinden korktuklarından kızıyorlar. Abdestsiz sözlerin yarısı Türkçe yarısı Rumca çıkıyor.
Uzuntarla köyü muhtarı Vahap Turgut da şunları söylüyor; “Bu derelerin üzerine bukadar çok HES yapılmasına ben de karşıyım. Doğanın tahrip edilmesine ben de karşıyım. Zamanında bu HES’e izin vermeyecektik. Şimdi köy mahvoldu. Şirket yetkililerine söyledim. Köye verdiğiniz hasarı karşılayın. Sizden kişisel olarak birşey beklemiyoruz.”

16 YIL SONRA HES İÇİN DE GELDİLER

Akşam Köknar köyüne konuk oluyoruz. Müthiş bir konukseverlik görüyoruz. Köy kahvesinde konu, patlama ve HES çi şirketlere karşı ne yapabileceği.

Dursun Ali şöyle diyor. “Bu projeler burada gündeme geldiğinden beri, gördüğümüz bir tek şey var. O da kesinlikle vatandaşı kaale almıyorlar. Burada biz yaşıyoruz. O adam buraya gelip sadece para kazanacak. O yaşamayacak. Uzuntarla köyü HES’i kabul etti ve bedelini çok kötü ödedi”

“Geçen seçimlerde de tam boykota gidecektuk ki yoli yapmaya başladiler” diyerek 1996’da aldıkları sözün şimdi yerine getirildiğinden bahsediyorlar. HES şirketi yetkililerinin, Eski Trabzon Valisi Nuri Okutan, Milletvekili Kemalettin Köktaş, Kaymakam ve jandarmalarla köye geldiklerini anlatıyorlar. Eski Trabzon Valisi Nuri Okutan “Niye HES’e karşı çıkıyorsunuz? Yapılsın buraya HES” diyerek şirketin sözcülüğünü yaptı diyorlar.  Herseferinde HES yapımı için yeni yüzlerin geldiğini aktarıyorlar. Çözümleri ise basit. “Geçen bizum uşaklar kovaladi gene onlari. Bunlar akıllanmayacaklar. Gidip gidip geliyler. Bu işin sonu dayaktur”  (Trabzon/EVRENSEL)