Kürtlerin ‘itaatsizliği’ tartışılıyor

Dosya, Aykut Çelebi’nin ‘Demokrasinin derinleşmesi: Bir yöntem olarak sivil itaatsizlik’ başlıklı yazısıyla başlıyor. Çelebi yazısında, sivil itaatsizliğin biçimleri ve geçmişte gerçekleyen örnekleri üzerine olan yazısında, Türkiye’nin karşı karşıya olduğu sorunun sadece anayasa yapmakla sınırlı bir faaliyeti değil, çok daha önemli sayılabilecek bazı yapısal değişiklikleri de kapsaması gerektiğini vurguluyor.

Michael Allen’in ‘Sivil itaatsizlik ve terörizm, Müzakereci demokrasinin sınırlarını sınamak’ başlıklı makalede ‘müzakereci demokrasinin tehdit ve gözdağı verme yerine ikna etme ve iletişime olan bağlılığın kavramsal sınırları’ ele alınıyor. Ve tabii pratik sınırları!

Kürt siyasal mücadelesi bağlamında gündeme gelen sivil itaatsizlik eylemlerini ise İmge Oranlı ‘Levinas’ta kötülük ve adalet: Varolabilmenin imkanı ya da Türkiye’de bir adalet arayışı olarak sivil itaatsizlik’ başlıklı yazısıyla inceliyor.

BU TRAGEDYA BİTMEZ!

Selçuk Candansayar tarafından kaleme alınan ‘Bireyden topluma iktidar itaat sarkacı ya da itaatsizin tragedyası’ başlıklı makalede, bir çocuğun doğumuyla başlayan yaşam serüvenini, anne, baba ve bebeğin karşılıklı boyun eğdirme sürecini fantastik bir biçimde ele alıyor. Candansayar yazısını, “İktidar karşıtlığı çoğunlukla iktidar özlemiyle, yoksunluk halinin iktidara sahip olamamaktan geldiği yanılsamasıyla biçimlendiğinden itaatsizlik iki tarafın da iktidarsızlaşmasını değil de iktidarın el değiştirmesini amaçlamak sanıldığından hakiki itaatsizlik bir ütopya olarak kalır. Tragedya bitmez” sözüyle noktalıyor.

KÜRT DİLİNİN YASAKLANMASI

Dergide yer alan yazılardan bir diğeri de Abdullah Karatay’ın yazdığı ‘Kürtlerin sivil alan siyaseti ve sivil itaatsizlik: Yeni bir karşılaşma’ başlığını taşıyor. “Kürtler dendiğinde çoğu kez sivil olmayan itaatsizlikler gelir akla” diyen Karatay, bu nedenle de Kürtlerin sivil itaatsizlik eylemlerinin nesnel bir gözle değerlendirilebilmesinin son derece güç olacağını savunuyor. Karatay, sivil itaatsizlik türlerini de ele aldığı yazısında, özellikle Kürt dilinin yıllar boyunca yasaklanmasının, yok sayılmasının sonuçlarını değerlendiriyor. Karatay, ‘Sayın Öcalan’ eylemlerinden canlı kalkan eylemlerine Kürtlerin sivil itaatsizlik eylemlerinin de bir dökümünü yapıyor.

VATANDAŞLIK SORUNU

Dergide iki ayrı yazıda da anayasal vatandaşlık ve çeşitli uygulamalar ele alınıyor. Haldun Gülalp, ‘Türk ıtlak olunur: Anayasalarımızda vatandaşlık’ başlıklı incelemesinde Osmanlı İmparatorluğundan, Türkiye Cumhuriyeti Anayasalarına vatandaşlığın nasıl tanımlandığını araştırıyor. Yapılan tartışmaları da aktaran Gülalp, özellikle birbirlerinden oldukça farklı olan iki anayasada 1961 ve 1982 Anayasalarında söz konusu olan vatandaşlık olduğunda nasıl bir benzerlik ve süreklilik olduğuna da değiniyor. Aynı konuda yazan Ozan Erözden’in makalesinin başlığı ise ‘1924, 1961 v 1982 Anayasalarında vatandaşlık tanımı üzerine.’

Leigh Kathryn Jenco’nun ‘Thoreau’nun demokrasi eleştirisi’, John Rawls’ın ‘Sivil itaatsizliğin gerekçelendirilmesi’, Drucilla Cornell’in ‘Sivil itaatsizlik ve yapıbozum’, Aslı Tunç’un ‘Kanunsuz ama meşru: Sanal ortamda sivil itaatsizlik ve internet korsanlığı’, Tolga Yalur’un ‘Şarki tarihsellik ve itaatsiz haller: Osmanlı’da bir aktivist abdal’, Bekir Düzcan’ın ‘İtaatsizliğin tarihsel dönüşümü taktik ve vatandaş’, İnan Mutlu’nun ‘Politik olanın vicdanen reddi: Vicdani ret ve toplumsa gerekçeleri’ başlıklı yazıları da dosyada yer alan diğer makaleler.

SANSÜR-OTOSANSÜR

Son olarak Esra Arsan’ın, yaptığı bir araştırmanın sonuçlarını da değerlendirdiği ‘Gazeteci gözüyle sansür ve otosansür’ başlıklı makalesine de değinmek gerekiyor. Arsan, Hürriyet, Milliyet, Radikal, Yeni Şafak, Zaman, Birgün, Habertürk, Evrensel, Star, Sabah, Günlük, Hürriyet Daily News, Akşam, Vatan, Cumhuriyet, Sözcü, Taraf gazeteleri ile Hayat Televizyonu, CNNTürk, NTV ve TV8 kanallarından 67 gazetecinin katıldığı anketin sonuçlarını ele aldığı yazısında, basının geldiği noktayı gözler önüne seriyor. Arsan gazetecilerin basında sansür ve otosansürün ne derece yaygın olduğuna ilişkin soruya verdikleri yanıtların şimdilik, halkın ihtiyacı olan enformasyona ulaşmasının ne kadar zor olduğunu gösterdiğini belirtiyor.  (İstanbul/EVRENSEL)

LİBYA’DA FELSEFECİLER SAVAŞTA

Dergide yer alan dosya kapsamındaki yazıların dışında iki konuda yazılan yazılar da ilgi çekici. Bunlardan birincisi emperyalist devletlerin Libya’ya müdahalesine ilişkin. Jean-Luc Nancy’nin müdahaleyi insani gerekçelerle savunması üzerine başlayan tartışma dergide toplam 6 yazıda tartışılıyor. İlk yazı tartışmaları başlatan Nancy’nin ‘Arap halklarını bize gösterdikleri’ başlığını taşıyor. Dergide ünlü marksist felsefeci Alain Badiou’nun Nancy’e cevabı da yer alıyor. Badiou yazısında, Nancy’nin Libya’daki “Batı” müdahalesini destekleyen bakış açısının kendisi için sürpriz olduğunu belirttiği yazısında, Tunus ve Mısır’daki ayaklanmalarla Libya’daki olaylar arasındaki farklara da değiniyor. Libya’daki olayların bütünüyle emperyalistlerin kışkırtması ve yönlendirmesiyle ortaya çıktığını savunan Badiou, emperyalistlerin amacının devrimleri savaşa dönüştürerek özellikle Tunus ve Mısır devrimlerini baskı altına almak ve yönlendirmek olduğuna dikkat çekiyor. Gianna Vattimo da tartışmaya ‘Felsefeciler savaşta’ başlıklı yazısıyla katılıyor. Aynı şekilde Donagh Brennan, ‘Alain Badiou, Jean-Luc Nancy, Fransa, Libya ve Ben’ başlıklı yazısında tartışmayı geliştiriyor. Libya tartışmasına ilişkin son yazı ise İmmanuel Wallerstein’e ait. ‘Libya’nın dikkatleri dağıtması’ başlıklı yazıda Wallerstein, Libya’da olup bitenin dikkatleri Arap dünyasındaki temel siyasal mücadeleden uzaklaştıran bir dikkat dağıtma aracına döndüğünü söylüyor.