Çelik-iş ile Türk Metal rekabetinden çıkan sonuç: Al birini vur ötekine

Halil İMREK
İskenderun

Hatay’ın İskenderun ilçesindeki işçi havzasında, son dönemde Çelik İş ve Türk Metal arasında rekabet giderek kızışıyor. 

İskenderun, Payas ve Dörtyol bölgesinde ağırlıklı olarak Çelik İş sendikası örgütlü. Türk Metal sendikası ise Yazıcılar ve Noksel’de örgütlü. Türk Metal’in büyük hedeflerinden biri de İSDEMİR. Çelik İş sendikasının örgütlü olduğu İSDEMİR’e girmeye çalışan Türk Metal’in daha önce de MMK’ye yönelik bir girişimi olmuştu. 

Sendikalı olan metal işçileri sendikalarından da durumlarından da memnun değiller. Yaşadıkları sorunların çoğu, haklarını koruması gereken sendikalarının eliyle gerçekleştiriliyor. Bu nedenle hem Türk Metal’e hem de Çelik-İş’e güvensizlik söz konusu. 

ÇELİK İŞ’İN İŞÇİYE İLK DARBESİ

İSDEMİR Fabrikası 2002 yılında özelleşti. Çelik İş’in örgütlü olduğu entegre demir çelik fabrikası özelleştiğinde geçerli olan 11 aylık sözleşme iptal edildi. Yerine yeni bir sözleşme imzalandı, bu sözleşme ile işçilerin ücretleri düştü ve işçiler kayıplar yaşadı. 

Bu Çelik İş’in, üyesi işçilere vurduğu ilk büyük darbeydi. İkincisi ise 2009 yılında yaşandı.

İSDEMİR’de, Çelik İş eliyle “Kriz var denilerek” işçilerin ücretleri 16 ay boyunca yüzde 35 düşürüldü.
Ayrıca sendikanın, işverenle yaptığı “tadil sözleşmesi”nde ücretteki yüzde 35’lik düşüş dışında ücrete bağlı olarak artan vergi oranlarının işçi tarafından karşılanması karar altına alındı. Bu karar, yüzde 35’lik ücret indirimin üzerinde yeni maliyetler getirdi ve işçinin kaybı yüzde 40-45 oranlarına ulaştı.
Söz konusu ücret düşüşü işçi alilerini zor durumda bıraktı. Bir anda geliri yüzde 40 düşen işçi aileleri borç batağına sürüklenerek dağıldı.

Aynı dönem ERDEMİR’de örgütlü olan Türk Metal sendikası da ücretlerinin yüzde 35 oranında düşürülmesi kararına imza attı. 

Daha önceleri ‘sıfır zam’ dayatmalarına tanık olan işçi sınıfı ilk defa ücretlerin düşürülmesi gibi bir uygulamayı da, İSDEMİR ve ERDEMİR’de görmüş oldu.

2013’TE İYİ BİR GREV KÖTÜ SÖZLEŞME

Onca yüksek oranlı ücret indirimleriyle, yıllardır yapılmayan zamlarla gelinen 2013 yılında İSDEMİR Genel Müdürü toplusözleşme dönemindeki tutumu işçileri greve sürükledi. Çünkü işçilere, yüzde 6.30 oranında zam, işyeri temsilcilik odalarının saha dışına çıkarılması, dört yıl olan aday işçilik süresinin 10 yıla çıkarılması, sendikalı olan postabaşı uygulamasının kaldırıp yerine formenlik uygulamasına geçilmesi gibi ağır teklifler getirilmişti.

Sendikayı bitirmeye yönelik söz konusu teklif Çelik İş’in greve çıkmasını zorunlu kılmıştı.
Sendika, greve bütün işçilerin katılımı ile başlamış, işçiler sendikalarının arkasında durmuş, İskenderun’un aşırı sıcaklarına ve ramazan ayı olmasına rağmen grevde bir kırılma ve gevşeme olmamıştı.

İSDEMİR’de süren grev 22. gününde hükümet eliyle ve işçilere sorulmadan bitirilmiş ve toplu sözleşme imzalanmıştı.

Hükümetin tarafsız kalacağını, grevin iyi bir kazanımla sonuçlanacağını düşünen işçiler büyük bir hayal kırıklığı yaşadı. Geçmiş kayıpların telafi edilmesi talebiyle yola çıkılan süreçte Çelik İş ancak yüzde 14 zam aldı. Postabaşılar, İSDEMİR yönetiminin istediği gibi, formen oldular ve postabaşıların sendikayla ilgileri kalmadı. 

‘İş güvencesi’ vaadinin de bir karşılığının olmadığı kısa bir süre sonra açıkça görüldü. 

BAŞBAKAN İSTEDİ ÇELİK İŞ İMZALADI

Çelik-İş Genel Başkanı Cengiz Gül, imzaladıkları toplu sözleşmeyi savunmaya çalışırken, olayların gelişimi hakkında şu bilgileri verdi: “Başbakan (Recep Tayyip Erdoğan), iki bakana (Hataylı olan Adalet Bakanı Sadullah Ergin, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik) ‘Sözleşmeyi bitirmeden Bakanlar Kuruluna gelmeyin’ talimatı vermiş. İki Bakan rica etti. Hükümetin, Başbakanın bu kadar ısrarcı olması ve ‘Bayrama grevde girmeyin’ demesi üzerine imzaladık. Arabulucu olmuş bizimle birlikte masaya oturmuş iki bakanı kırmak, hükümetin isteğini yok saymak olmazdı.”

İŞ GÜVENCESİ YALANI: 800 İŞÇİ ATILDI

İSDEMİR grevinin iş güvencesi grevi olduğunu hatırlatan Gül, İki bakanın kefaletinde iş güvencesi sağladıklarını, artık İSDEMİR’de tek bir işçinin atılmayacağını ileri sürdü. Gül, “Her gün bir iki işçi atılıyordu. İki bakanın huzurunda bu konuyu konuştuk ve mutabakata vardık. İşçi çıkışı mümkün olmayacak. İşçi atılımları engellenecek. Teminat hükümet olacak. İki bakan bunun takipçisi olacak. Üç puan düşük orana imza attık ama iş güvencesini sağlamış olduk” dedi. 

Sözleşmeden sonra Türk Metal Sendikasının İSDEMİR yönetimi eliyle işyerine girmesi ve iki sendika rekabeti işten atılmalarla sonuçlandı. TİS sürecinde iş güvencesi garantisi veren Hükümet yetkilileri ortada görünmedi. İSDEMİR’de toplam 800 kişi işten atıldı.

KÖTÜ SÖZLEŞME TÜRK METAL’E KAPI ARALADI

İSDEMİR işçileri gerçekleştirdikleri 22 günlük grevin ardından sendikaları Çelik İş tarafından imzalanan sözleşmeden memnun kalmaması Türk Metal’in İSDEMİR’e girmesine kapı araladı. Türk Metal sendikası memnuniyetsizliğinin yanı sıra İSDEMİR OYAK ilişkileri üzerinden İSDEMİR işçilerinin bir bölümünü üye yaptı. Gelinen noktada İSDEMİR’de Çelik İş de Türk Metal de yetkisiz duruma düştü. İSDEMİR genel Müdürü Çelik İş temsilciliğini kaldırdı. 
Yetki tartışması mahkemeye intikal etmiş durumda. İşçiler ise şu an toplusözleşme yapamaz durumda. 

MMK’DE İKİNCİ İKRAMİYE ALINMADI 

Çelik-İş  Sendikasının örgütlü olduğu MMK Metalürji fabrikasında 2013 yılında ilk sözleşmede anlaşma sağlanamadı. Ve 19 günlük grevin ardından TİS imzalandı. İlk defa TİS imzalayan işçiler varılan anlaşmadan memnun kalmışlardı. Ancak TİS ile kazanıldığı söylenen haklar işçilere pek yansımamıştı. İşçilere yılda iki ikramiye ödeneceği açıklanmasına rağmen ikinci ikramiye ödenmedi. 
MMK Metalurji de ikinci dönem toplu iş sözleşmesi iki ay önce imzalandı. Sözleşme MESS grup sözleşmesinde olduğu gibi 3 yıllık oldu.  İkinci dönem toplu iş sözleşmesine, işçiler tepki göstermişti. İşçiler, sözleşmenin söylendiği gibi yüzde 14 zamla bitmediğini belirterek, “Ne umduk ne bulduk” açıklamasını yapmışlardı.