Libya’nın Trablus’u bölündü ve hırpalandı

Tom WESCOTT
Middle East Eye

Trablus’un merkezindeki Fashloom bölgesinde yanan bir kamyon bir kavşağın kenarında dururken askeri üniformalı maskeli adamlar yanmış asfaltta kalaşnikoflarla ve Sovyet döneminden kalma uçaksavarların monte edildiği araçlarla devriye geziyor.
Yerel halktan birkaç kişi sürgülenmiş evlerinden çıkarak geçen cuma günü patlak veren ve üç gün süren ve 8 saatlik aralıksız, başkentin her köşesinden duyulabilen bir silahlı çatışmayla sonuçlanan ağır çarpışmaların yol açtığı zararı gözlemliyor.
Fashloom şehrin mütevazı bir bölgesi fakat 2011’de Başkan Muammer Kaddafi’yi devirmek için başlayan devrime ilk destek veren bölgelerden biri olarak öne çıkmıştı.

TRABLUS’TA SICAK ÇATIŞMA
Bölgenin bu devrimci göstergelerine rağmen Libya’nın Şafağı hareketi geçen yıl ağustos ayında başkentin kontrolünü ele geçirdiğinden ve rakip bir hükümet kurduğundan, bölge yeni güçler tarafından çekişmelerin sıcak noktası olarak görülüyor. Halen doğu tarafındaki Tobruk-temelli hükümete bağlı bulunan bölgelerde sert ve sıkı önlemlerle süren bir hafta sonunda Fashloom ağır bir bedel ödedi ve Trablus’taki en amansız çatışmalardan bazılarına ev sahipliği yaptı. Altı sivil öldürüldü ve dükkanlar, binalar ve arabalar ciddi şekilde hasar gördü.
Trablus hükümetinde İçişleri Bakanı Muhammet Shaiter, şimdi Tobruk’a bağlı olan Libya Ordusu’nda görev alan General Khalifa Hafter tarafından Bingazi’de başlatılan bir askeri operasyondan bahsederken durumu “Bugünlerde Libya’daki bütün problemlerin sebebi Trablus’ta Onur Operasyonu denilen hareketin çokça uyuyan hücresi olması. Fashloom bölgesinde katiller ve suçlular Haftar’ı ve Onur Operasyonu’nu destekledi, yolları kapattılar ve işçileri, devrimcileri, sıradan insanları vurmaya başladılar.” şeklinde aktarıyor.
Şimdi, Fashloom sakinleri tarafından yerleştirilen yanan araçlar geçici savunma için tek alternatif. Bölge sakinleri politik bağlılıkları sebebiyle hedef alındıklarını ve mahallelerini saldırılara karşı koruduklarını söylüyorlar.

ÇATIŞMA SESLERİNİN FISILTILARI
Tobruk ve ittifakları BM aracılığındaki yeni barış görüşmeleri öncesinde başkentte kazanımlar elde etmeye çalıştığından bölgedeki gerilim haftalardır tırmanmaktaydı. Alandaki kaynaklara göre bu hamle, görüşmeler sırasında Tobruk’un pazarlık gücünü artırmaya yönelikti ve iki hükümet arasındaki anlaşmazlığı bitirme ve ülkedeki şiddetin önünü kesmeyi amaçlıyordu.
Basına demeç vermek konusunda temkinli olan yerel halk yine de fısıldayan seslerle ölen bir çocuktan ve kör olmuş, tüm vücuduna bir RPG silahın şarapnel parçaları saplanmış yoğun bakımdaki genç bir adamdan bahsediyorlar.
Bu iddiaları doğrulamak zor fakat neredeyse herkes geçen geceki çarpışmaların şiddetinden, daha sıkı önemlerin bir parçası olarak gelen maskeli silahlı adamların bazı yerleşkelere saldırdığından bahsediyor. Görünüşe göre saldırı Trablus’taki hükümetin onayında gerçekleşti ve “Temsilciler Evi” olarak bilinen Tobruk hükümetini desteklediğinden şüphelenilenlere yönelikti.

‘İNSANLAR DEHŞETE KAPILMIŞTI’
Bir adamın beyanına göre güvenlik güçleri dış duvarlardan atlayarak evlere zorla girdiler, birçok kişi tutuklandı ve Temsilciler Evi destekçilerine ait olduğunu düşündükleri araçlara el koydular. Adam yaşanılanları “İnsanlar dehşete kapılmıştı. Yaşadığım sokakta 15 kişilerdi ve insanları zorla götürüyorlardı” ifadeleriyle aktarıyor.
İçişleri Bakanı Shaiter, Fashloom’daki saldırının krize “nihai bir çözüm” olduğu konusunda ısrar etti. Shaiter’e göre kentte bulunan askeri grupların bir ittifağı olan Trablus güvenlik güçleri, haftalardır süren aralıklı çatışmaların ardından Libya’nın Şafağı’nın diyaloğa ikna olduğu ve sakinlerin silahlarını teslim etmeye zorladığı için etkili önlem almak zorunda kaldı.
Fashloom saldırıları, Trablus’un dış mahallelerinden Tajoura’daki birkaç gece süren şiddetten sonra geldi. Tajoura’da Temsilciler Evi yanlısı güçler doğudan başkenti zorlamak için bir atak düzenlediler. Bu atak da birkaç gece süren çarpışmalar sonucu 22 kişinin öldürüldüğü bildirilerek Libya’nın Şafağı güçleri tarafından ezildi. Ayrıca Tajoura ayaklanmasının komutanı Abdullah Sassi ele geçirildi. Sassi’nin kanlı burnu ve başıyla, yüzüne bir keçeli kalemle yazılmış zafer sloganlarıyla çekilen fotoğrafları sosyal medya sitelerinde geniş çapta paylaşıldı.

ÇATIŞMALAR İNSANLARIN ZİHNİNE KAZINDI
Çatışmaların delilleri temizleniyor; iş makineleri ters dönen ve ateşe verilen arabaların enkazlarını kaldırırken, göçmen işçiler turuncu iş elbiseleriyle mermi kovanlarını ve havai fişeklerin çöplerini süpürüyor. Bu havai fişeklerin bir kısmı hafta sonunun başında düzenlenen Temsilciler Evi destek gösterisinde kullanıldı, diğer kısmı ise hafta sonunun sonunda, Trablus askeri güçleri tarafından fikir ayrılığı yaşanılan bu mahalle harap edildikten sonra zafer kutlaması için atıldı.
Başkentte çatışmanın son raundu bitmiş olabilir fakat insanların zihninde halen tazeliğini korumakta ve ayrılıklar devam etmekte.
İşçiler seyrek silah sesleri arasında sıçrayarak ve yanmaktan beyazlaşmış araba iskeletlerinin arkasına sığınarak yolları süpürüyor. Trablus hükümetine bağlı askeri araçlar süzülen Libya bayraklarıyla sokaklarda devriye geziyor.
Fashloom bölgesinin bitiminde sivil kıyafetli güvenlik güçleri bir binanın girişinde nöbet tutarken çekilen fotoğraflara iftiharla poz veriyorlar. İçlerinden biri Trablus’un doğusunda güçlü bir suç karşıtı birimin başında bulunan Abdülraif Kara’yı kastederek “Biz Kara’nın yanındayız” şeklinde bağırarak “Artık burada milisler kalmadı” diye ekliyor.

‘YANLIŞ SÖZLER ÖLDÜRÜLMENİZE SEBEP OLABİLİR’
Libya İçişleri Bakanı Shaiter, “Terörizm ve Trablus’ta güvenliği zayıflatmaya çalışan Hafter’ın takipçileri karşısında güçlü bir şekilde savaşacağız.” diyerek Fashloom ve Tajoura’da öldürülen ve gözaltına alınanlar için “katil” ifadesini kullandı.
Fashloom, Temsilciler Evi’ne ve Libya ordusuna bağlı kalan birkaç bölgeden biri. Libya’nın Şafağı hareketi Trablus’a girdiğinden beri bu bağlılıkları bölgedeki birçok duvarı kaplayan graffitilerde bol miktarda ses bulabiliyor.  Fakat çarpışmaların ardından bölge sakinlerine şimdi hem ideolojik hem de fiziksel olarak kimin başta olduğunu göstermek için bu graffitilerin birçoğunun üzeri kırmızı boya ile çizildi.
Çatışmaların dinmesinin ardından bir Libyalı aktivist “Trablus’ta yanlış sözler sizin öldürülmenize sebep olabilir ve kimse umursamaz. Aileniz umursayabilir fakat diğerleri korkmaktadırlar” yazan ve basına demeç vermek konusunda tedbirli olan yerel halkın düşüncelerinde yankıyan bir tweet attı. “Korku Libya’nın her köşesinde”. Buna rağmen Shaiter düşünce ve ifade özgürlüğünün muhalefet şiddete başvurmadığı sürece Trablus’un bir sorunu olmadığını iddia ederek insanların barışçıl gösterilerle başka bir tarafı desteklemesinde bir sorun olmadığını, ifade özgürlüğünün silahlar, ateş açmalar, yol kapatmalar ve ateş yakmalar olmadığını söylüyor.
(Çeviren: Cansu Özyapıcıel)