19 Nisan 2015 13:00

Sosyal güvenlik sistemini kayıt dışı sarsıyor

Paylaş

İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası’nın (İSMMMO) “Kayıt Dışı İstihdam ve Sosyal Güvenlik Sistemi” raporuna göre, 30 milyar TL’nin üzerine çıkan kayıt dışı ekonominin Sosyal Güvenlik Sistemine vereceği zararlar endişe verici.

İSMMMO’nun, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı verileri üzerinden hazırlanan “Kayıt Dışı İstihdam ve Sosyal Güvenlik Sistemi” raporuna göre; her bir kayıt dışı çalışan asgari ücret düzeyinde bir gelire sahip olsa bile; 354 TL SGK (işçi ve işveren payı ) prim kaybına, 36,05 TL İşsizlik Fonu prim kaybına, 63,08 TL Gelir Vergisi kaybına uğruyor.

Kayıtdışının sadece ücretliler boyutu ile kamuya maliyeti yıllık olarak SGK 4A (eski SSK) primi olarak 22 milyar 122 milyon TL. SGK 4B (eski Bağ-kur) primi olarak kaybı, sadece kendi hesabına çalışanlar dikkate alınsa bile en az 8 milyar 987 milyon TL’dir. Toplamda kayıt dışının sadece sosyal güvenlik sistemine maliyeti 30 milyar TL’yi aşmaktadır.
Buna göre SGK’nın yıllık prim kaybı toplamda 30 milyar TL üzerindedir. Sosyal Güvenlik açık finansmanı için bütçeden aktarılması planlanan tutar 2014 yılı için 21 milyar TL seviyesindeydi.

BAŞKA SEKTÖRLERDE KAYIPLAR

Kayıt dışı çalışanlarının en az olduğu sektörler; yüzde 3 ile eğitim, finans ve kamu yönetimi sektörleridir. Buna karşın en yüksek kayıt dışılık oranı ise yüzde 82 ile tarım, ormancılık ve avcılık sektöründedir. Enerji, İnşaat ve Turizm gibi kritik sektörlerde yaklaşık olarak her üç kişiden biri kayıt dışı çalışmakta. Sağlık sektöründe yüzde 27’lik kayıt dışı çalışan oranı dikkat çekiyor.
Türkiye’de ücretli, maaşlı veya yevmiyeli çalışanların yüzde 18’i kayıt dışı olarak çalışıyor. İşverenler için ise bu oran yüzde 14 olurken, kendi hesabına çalışanlarda bu oran yüzde 60 seviyelerinde seyrediyor. Aile işlerinde ücretsiz çalışan işçilerin oranı ise yüzde 90.
Ekonomideki kayıtlı çalışanların yüzde 74’ü tam zamanlı çalışırken, 50 saat ve üzerinde çalışan kayıt dışı ve iş başında olanların oranı yüzde 34.
İşletmenin büyüklüğü, çalışılan işin niteliği, çalışma süreleri, cinsiyet gibi faktörler, sektörlerde kayıt dışı açısından belirleyici bir konumda yer alıyor.

KAYITLI KAYIT DIŞI

İSMMMO Genel Başkanı Dr. Yahya Arıkan, “Türkiye ekonomisinin resmi olarak yüzde 26’sının kayıt dışı olduğu ifade ediliyor, resmi istatistik kurumunun verilerine göre her 3 kişiden biri kayıt dışı çalışıyor. Bunun yanında herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna kayıtlı olan ancak ücretinin bir kısmı, yaptığı işin bir kısmı kayıt dışı olan ciddi bir kesim var. Tüm sektörler için ayrı çalışan denetim-teftiş birimleri oluşturulmalıdır. Bu kaybın bedelini hepimiz ödüyoruz” diye konuştu. (İSTANBUL)

ÖNCEKİ HABER

Mera kavgası: 4 ölü, 5 yaralı

SONRAKİ HABER

Medicana Sivasspor: 1 - Balıkesirspor: 1