01 Ağustos 2011 08:44

Asker denetiminde tarih tahrip ediliyor

Van ve Hakkari başta olmak üzere bölgede bulunan ve tarihe ışık tutan kalelerin büyük bölümü yıllardır askeriyenin denetiminde tutuluyor. Halkın girişine izin verilmeyen tarihi kaleler, turizm açılmadığı gibi askeri nöbet kuleleri ve koruma duvarlarıyla tahrip ediliyor.Van, Hakkari ve Ağrı’da bulunan tarihi kaleler yıllar

Asker denetiminde tarih tahrip ediliyor
Paylaş

Van, Hakkari ve Ağrı’da bulunan tarihi kaleler yıllardır halka yasaklanmış durumda. Geçmiş tarihe ışık tutan ve turizm açısında önemli mekanlar olan kalelerde tarihi çalışmalar yapılması yerine büyük bölümü askerler için yapılan nöbet kuleleri ve koruma duvarlarıyla tahrip ediliyor. Başta Hakkari’de bulunan Hakkari ile Bay Kaleleri, Van’da bulunan Tilki Tepe, Toprak, Çatak ve Muradiye kaleleri, Patnos’ta bulunan Kot Tepesi Kalesi başta olmak üzere tarihi kalelerin tamamı askerlerin nöbet alanları olarak kullanılıyor. Kalelerde restorasyon yerine asker kulübeleri inşa ediliyor. İşte “güvenlik” bahane edilerek, halkın alınmadığı ve askeri alan ilan edilen tarihi kalelerin özellikleri:

CÖLEMERİK KALESİ

Hakkari İl merkezinde kuzey güney yönlerine uzanan, yüksekliği 100-200 metre olan bir tepe üzerinde kurulmuş olan tarihi kale, 1990’lı yılların başında beri askerler tarafından gözetleme kulesi ve güvenlik amaçlı olarak kullanılıyor. Kale, 1990 yılına kadar üst kısımlarında bulunan çay bahçeleriyle halkın en önemli dinlenme mekanı olarak kullanılıyordu.

BAY KALESİ

Şehrin güney tarafında ve merkeze yaklaşık 8 kilometre uzaklıkta bulunan kale, sarp ve kayalık bir tepe üzerinde yer alıyor. Kaleye hem kuzeyden hem de güney tarafından iki yol bulunuyor. Mimari dokusu büyük ölçüde tahrip olan kalenin en üst kesiminde moloz taşlar ve Horasan harcı ile tutturulmuş duvar izleri mevcut. Tarihi kaynaklarda Hakkâri Beylerinden Malik Beyin’in hüküm sürdüğü belirtilen Kale, yıllardır askerlerin nöbet alanı olarak kullanılıyor.

TOPRAKKALE

Van’ın kuzeydoğu yönünde Van Ovası’nda bulunan ve Urartuların ikinci başkenti olarak bilinen yerleşme alanına yer alan Toprakkale Zimzim kayalıkları üzerine kurulmuştur. Urartu sulama tesislerinin en gelişmiş örneğini oluşturan ve Rusa Barajı olarak anılan barajın iki ayrı gövde duvarı vardır ve deniz seviyesinden 2 bin 544 metre yüksekliğindedir. Dönemin medeniyetlerine ev sahipliği yapmış olan Toprakkale, 1980 darbesinden sonra yasak bölge ilan edilerek, askeri alan yapıldı. Bir zamanlar işkencehane olarak kullanıldığı belirtilen Toprakkale’de son olarak Van Barosu’na yapılan bir başvuruda Kalede bulunan bir mağarada yüzlerce kişinin cenazelerin bulunduğu belirtilmişti.

TİLKİTEPE

Van’ın 8 kilometre güneyinde, Van Gölü’nün kıyısında yer alan Tilkitepe Höyüğü, ilk defa 1899 yılında İngiliz arkeolog Belck tarafından keşfedilmiştir. Yaklaşık olarak 45 metre çapında ve 10 metre yüksekliğindedir. Tilkitepe Doğu Anadolu’da keşfedilmiş ender höyüklerden birisidir. Bölgede bulunan höyük sayısının az olmasın en önemli nedeni olumsuz iklim koşullarıdır. Bölgede en önemli tarihi mekan olarak kabul edilen Tilki Tepe, yıllardır Özel Hareket timlerin eğitim alanı olarak kullanılıyor. Kazı çalışmaları yapmak isteyen arkeologlar bölgeye bile yaklaştırılmıyor.

AZİZ ETİENNE KİLİSESİ

Van’ın Çatak İlçe merkezinde bulunan tarihi Aziz Etienne Kilisesi’nin (Dêra Hêşet) etrafı, 1995 yılından bu yana İlçe Jandarma Karakolu tarafından tel örgülerle örülüp halka yasaklandı. Sayısız kilise, manastır ve tarihi yapının bulunduğu kentte, eserler; kimi zaman 9. yüzyıldan kaldığı belirtilen Hogecvank Manastırı (Dêr Meryem) ile 13. yüzyıldan kalma St. Bartholomeus Kilisesi gibi, operasyonlara çıkan askerlerin atış poligonu oluyor, kimi zaman ise 13. yüzyıldan kalma Ardzvaber Manastırı gibi askerler tarafından yıkılarak taşları yeni yapılacak karakollar için kullanılıyor. Hemen hemen her köyünde bir kilisenin bulunduğu hatta bazı kiliselerin camiye çevrilip kullanılıyor. Halk arasındaki adıyla Dêra Hêşet Kilisesi askerlerin nöbet tuttuğu bir mekân haline geldi.

PATNOS KOT TEPESİ (AZNAVUR)

Ağrı’nın Patnos İlçesi’nde bulunan ve en eski uygarlık merkezi olarak bilinen Urartu döneminin en önemli mekânlarından olan Kot Tepesi (Aznavur ), tarıma yönelik sulama kanallarına sıkça rastlandığı tarihi bir mekân. Tarihi önem ve döneme sahip olan Kot Tepesi’nde şimdi ise askeriye ait bina ve askeri kuleler bulunuyor. Alana halkın yaklaşmasına dahi izin verilmiyor. Tarihi Aznavur Tepesi, 1965 yılından bu yana askeriyenin denetiminde bulunuyor. 46 yıl önce ilçeye yerleşen 34. Motorlu Tugay Piyade Komutanlığı’na bağlı askerlerin yerleşmesi üzerine tarihi bölge halka yurttaşlara yasaklanmıştır. (DİHA)

ÖNCEKİ HABER

‘Uzay zaten siyah, bırakın dünya yeşil kalsın’

SONRAKİ HABER

Ordu devlet üzerine

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...