26 Şubat 2015 00:47

Norduz koyunu yok olmasın

Norduz koyunu, Van’ın Gürpınar ilçesinde, Norduz olarak adlandırılan bölgedeki kırsal alanda yetişiyor. Ancak yanlış hayvancılık politikaları, Norduz koyununun neslini tükenme noktasına getirdi. Norduz, 1990’lı yılların ikinci yarısından itibaren koruma altına alınmaya başlandı.

Paylaş

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) resmi kayıtlarına göre, 2014 yılında Türkiye’de bulunan 31 milyon 115 bin baş koyunun 2 milyon 443 bin 392’i Van’da bulunuyor. Bunların arasında en az bilineni Norduz koyunu.
Norduz koyunu, Van’ın Gürpınar ilçesinde, Norduz olarak adlandırılan bölgedeki kırsal alanda yetişiyor. Bu yöre, mera alanlarının verimliliği ve geleneksel yetiştirme yöntemleri bakımından diğer koyun yetiştirme sistemlerinden farklı. Ancak yanlış hayvancılık politikaları, Norduz koyununu vurdu. Artık nesli tükenme tehlikesi altında bulunan Norduz koyunları, 1990’lı yılların ikinci yarısından itibaren koruma altına alınmaya başlandı. 1997 yılından bu yana Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Hayvancılık İşletmesi’nde koruma amaçlı 80-120 baş civarı koyunun yer aldığı bir Norduz sürüsü bulunduruluyor. Fakat bu tedbir yeterli değil.

KÖY BOŞALTMALAR TEHLİKEYE SOKTU
Van’da 1990-1996 yıllarında devletin köy boşaltma politikaları nedeniyle Norduz bölgesinde bulunan çok sayıda köy ve mezra halkı göç etti. Tarım ve hayvancılıkla geçinen bu aileler, ellerindeki hayvanları satarak kent merkezlerine yerleşti. Bu göçle birlikte yok olma tehdidiyle karşı karşıya kalan Norduz koyunu, göç etmeyen tek köy olan Gürpınar’a bağlı Geçerli (Mekoşk) köyü halkı sayesinde neslini koruyabildi.
Çoğu yavrulaması ikiz olan Norduz koyunlarının laktasyon süresi ve laktasyon süt verimi değerleri, diğer yerli ırklara göre oldukça yüksek. Ayrıca sütleri diğer yerli ırklar ve kültür ırklarıyla kıyaslandığında, özellikle protein açısından yüksek değerlere sahip.
Yapılan çalışmalar Norduz koyununun şiddetli soğuğa, fakir beslenmeye ve hastalıklara karşı da dayanıklı olduğunu ortaya koyuyor. Gereken önlemler alınırsa Norduz koyunu hayvansal üretimde önemli bir yerli kaynak olabilir. (Van/EVRENSEL)