EMASYA protokolü geri geliyor
EMASYA protokolü iç güvenlik paketinin maddeleriyle bir kez daha gündeme geldi. Vali ve jandarmaya özel yetki geliyor.
Genelkurmay Başkanlığı ile İçişleri Bakanlığı arasında 1997 yılında imzalanan ve askere toplumsal olaylara müdahale yetkisi veren Emniyet Asayiş Yardımlaşma Protokolü (EMASYA) iç güvenlik paketi ile bir kez daha gündeme geldi. Hükümetin, “28 Şubat’ın ürünü, askeri vesayetin göstergesi ve antidemokratik” itirazlarıyla 4 Şubat 2010 tarihinde kaldırıldığı ve 18 Nisan 2013 tarihinde güncellediği EMASYA mantığı iç güvenlik paketinin bir çok maddesine yedirildi. Protokolde “Askeri birliğin belirli görevleri jandarma ya da polis ile birlikte yapması halinde komuta, sevk ve idare, askeri birliklerin en kıdemli komutanı tarafından üstlenilir” görüşüyle askeri komutanlara geniş yetkiler tanınıyordu.
ÖZEL YETKİ
Protokül 4 Şubat 2010’da kaldırıldıktan sonra İçişleri Bakanlığı Müsteşarı Seyfullah Hacımüftüoğlu ve Genelkurmay Başkanlığı Harekat Başkanı Korgeneral Erdal Öztürk’ün 18 Nisan 2013’te imzaladığı yeni bir protokol hayata geçirdi. 14 maddeden oluşan ve yasal dayanağını 5442 sayılı İl İdaresi Yasası ile 5 Mart 2012 tarihli, 2012/2930 sayılı Bakanlar Kurulu kararına dayandırılan yeni protokolde de valilere toplumsal olayları bastırma yetkisi tanındı. Yeni protokolde de “Bir veya birden fazla ilde çıkan veya çıkabilecek ya da bir ilde çıkarak komşu illere sirayet eden veya etmesi muhtemel her türlü toplumsal olay ile terör olaylarında il valilerinin askeri birlik komutanlıklarından yardım talep etmesi üzerine, aynı veya farklı askeri birlik komutanlıklarından kuvvet tahsis edilmesi durumunda iller veya kuvvetler arasında iş birliği, koordinasyon, kuvvet kaydırılması ile emir komuta ilişkilerinin usul ve esaslarını belirlemektir” görüşleriyle yetki valilere verildi.
VALİLER VE JANDARMA GÖREV BAŞINDA!
Yeni iç güvenlik paketinde EMASYA protokolünün ruhunu yansıtan en önemli nokta tasarının 6’ıncı maddesinde yer alan ve İçişleri Bakanlığının toplumsal olaylara müdahale etmeye yetkilerine dikkat çekilerek, “İçişleri Bakanı, bu kanundaki yetkilerinden bir kısmını gerektiğinde sınırlarını yazılı olarak açıkça belirlemek şartıyla ilgisine göre Jandarma Genel Komutanına veya valilere devredebilir” hükmüne yer veriliyor. EMASYA protokolünden farklı olarak valilere geniş yetkilerin tanındığı düzenlemede ayrıca hem jandarma hem de polise öldürme yetkisi de dahil çok geniş yetkiler getiriliyor. Ayrıca düzenleme ile jandarmanın asayiş yapacak görev alanlarının yeni Büyükşehir Yasasına dayanarak genişletilmesi, jandarmanın atama, terfi, ödüllendirme ve görevlendirme yetkilerinin de İçişleri Bakanlığı ve Valilere verilmesi de hükümetin jandarmayı kendisine bağlı bir kuruluş haline getireceği eleştirileri getiriliyor.
EMASYA PROTOKOLÜ NEDİR?
1977 yılında imzalanarak hayata geçirilen ve 28 Şubat’ın dayanağı haline getirilen Protokol esas olarak, “Toplantı ve gösteri yürüyüşü gibi toplumsal olayların şekil değiştirerek birçok bölgede, geniş halk kitlelerine yaygınlaşması, şiddete, katliama veya anayasal düzeni bozmaya yönelmesi durumunda; il/ilçe güvenlik koordinasyon komisyonu, olağanüstü ve ivedilikle toplanır. Bu gibi durumlarda EMASYA komutanlıkları bölge, tali olayları yakinen takip eder ve birliklerin hazırlıklarını tamamlar. Olaylara müdahale edebilecek toplanma bölgelerinde, birlikleri hazır bulundurur. Olayların gelişmesini değerlendirir. Başta mülki amirler olmak üzere, ilgili kademelere bilgi verir ve gecikmenin yaratacağı mahsurları ortadan kaldırmak için olaylara müdahale eder. Bu ve benzeri durumlarda olayların yaygınlaşmasını önlemek ve olayları bastırmak esas alınır” deniyor (Ankara/DİHA)
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
