14 Kasım 2018 00:17

Kağıt krizi ve yayınevleri: KDV düşerse okur daha ucuz kitap okuyacak

37. Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı’nda, kağıt krizi kuşatmasındaki yayınevlerinin temsilcileriyle konuştuk.

Fotoğraf: Orhan Akkanat/AA

Paylaş

Cansu PİŞKİN
İstanbul

TÜYAP ve Türkiye Yayıncılar işbirliğiyle hazırlanan 37. Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı, döviz kurundaki dalgalanmalar sebebiyle yaşanan kağıt krizinin gölgesinde başladı. İthal edilen kağıdın fiyatı, kurdaki artışa bağlı olarak yükseldi. Geçtiğimiz yıl 750 avro olan kağıdın tonu 900 avroya, 450 dolar olan gazete kağıdının tonu ise 800 dolara çıktı. Başta küçük ve orta ölçekte yayınevleri olmak üzere hemen hemen bütün  yayınevleri mali kriz yaşadı. On bire yakın yayınevi faaliyetlerine son verirken ayakta kalmaya çalışan yayınevlerinden kimi kitapların fiyatlarını artırdı, kimi küçülmeye gitti, kimi de baskı sayısını azalttı. Fuar vesilesiyle kağıt krizi kuşatmasında olan yayınevi temsilcileriyle konuştuk.

‘KURLARIN YÜKSELMESİ KİTAP FİYATLARINA YANSIYOR’

İletişim Yayınları Satış Müdürü Erkan Akpınar, döviz dalgalanmasının Türkiye’deki tüm yayın sektörünü etkilediğini ifade etti. Akpınar, döviz kurundaki artışın  girişleri döviz üzerinden olan matbaa maliyetlerine de yansıdığını belirtti. Akpınar en büyük sorunu kağıtta yaşadıklarının altını çizdi: “Kağıdı ithal eden firmalar yeterince kağıt getirmemiş olabiliyor. Kur sürekli dalgalandığı için fiyatları doğru belirleyememe sorunu oluyor. Çünkü kağıtçılar yüksek kurdan vermeyi tercih ediyor. Kağıtçılar daha önce yayıncı müşterilerine vadeli olarak sattıkları kağıdı şimdi nakit olarak satıyor. Bu da finans sorunu olan yayıncılar açısından çok sorun yaratıyor.” İletişim Yayınları’nın bu krizle mücadele etmeye çalıştığını söyleyen Akpınar, “Küçülme gibi bir durumumuz söz konusu değil fakat gidişatı sürekli takip ediyoruz. Kurların yükselmesi ne yazık ki bizim kitap fiyatlarımıza yansıyor. Bu da satışların önceki yıllara göre düşük olma ihtimalini doğuruyor. Satışlarımızın düşmesi de kesin gibi görünüyor. Bastığımız kitap sayısını düşürmedik.

Kitaplarımız eğer bittiyse ya da bitiyorsa, tekrar baskılarımızı kağıdı bir şekilde tedarik ederek yapabildik. Zorluk çektiğimiz bazı haftalarımız da oldu. Tedarikimizi şimdilik yapabildik ama bu durum sürekli olduğu takdirde sadece biz değil bütün yayıncılar bu sorunu yaşayacaktır” dedi. Yayıncılık sektöründeki Katma Değer Vergisi (KDV) oranlarının yüksek olmasına dikkat çeken Akpınar, Türkiye Yayıncılar Birliği’nin KDV oranının yüzde 8’den 1’e çekilmesi için çabaladığını aktardı. Akpınar, “KDV oranının yüzde 1’e düşmesi biraz rahatlatır fakat sıkıntımız sadece KDV oranının düşürülmesiyle çözülebilecek gibi değil. Bu biraz daha Türkiye’deki genel ekonomik düzey ve işleyişle ilgili. Ancak bu işleyiş düzeldiği vakit bizim sektörümüze yansıyacaktır. KDV oranları düşürülecekse devlet bunu geçici olarak değil uzun dönemli yapmalı. Çünkü sonuçta kültür yayıncılığı yapıyoruz. O sebeple KDV’nin yüzde 8’den 1’e düşürülmesi gerçekten kısa vade ve geçici bir çözüm değil sürekli olarak düşürülmeli” diye konuştu.

‘VADEYLE ÖDENEN MALİYETLER NAKİTE DÖNDÜ’

Çocuk ve gençlik edebiyatı alanında yayın yapan Günışığı Kitaplığı’nın İşletme Yönetiminden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Banu Ünal da, tüm dünyada talebin artması neticesinde kağıt fiyatlarının döviz bazında da arttığını söyledi. Ünal yaşadıkları sorunları şöyle anlattı: “Döviz bazındaki artışa rağmen kağıt tedarik edebilmek için parayı peşinen ödememiz ve önden kağıdı ayırtmamız gerekti. Oysa yayıncılık sektöründe her şey vadeyle döner; kitaplarımızı vadeli satarız. Ancak ağustos ayından sonra önce parayı havale ediyorduk. Para havalesi sırasında ve şöyle durumlar yaşandı: Döviz kurları gün içinde değişiklik gösterdiğinden bizim muhasebemizle kağıtçının muhasebesi anlık olarak iletişim halindeydi. Muhasebemiz arayıp belli miktarda kağıt gerektiğini söylediğinde tedarikçinin muhasebesi, ‘Şu anki kurda hemen yolla hesabımda göreyim kağıdı yollayayım’ diyordu.” Yayınevlerinin normal şartlarda senede bir kere çok küçük oranlarda maliyet ve etiket fiyatı güncellemeleri yaptıklarını belirten Ünal, bu yıl hemen hemen tüm yayınevlerinin en az iki kere güncelleme yapmak zorunda kaldığını anlattı. Çıkan kitap sayısında azalma olmadığını belirten Ünal, “Çocuk ve gençlik edebiyatı yayıncısı olduğumuz için yetişkin yayıncılar kadar çok yüksek sayıda yeni kitap yayınlamayız. Bu durum, azalmaya gitmemekle beraber tekrar baskılarımızı gözden geçirmemize yol açtı” dedi. Bünyelerinde henüz bir küçülmeye gitmediklerini aktaran Ünal, yayıncılık sektörünün genelinde küçülmenin etkili olduğunu söyledi. Ünal, KDV oranlarının düşürülmesine ilişkin de şu açıklamalarda bulundu: “Kitap satışında KDV oranı yüzde 8. Oysa bizim tüm girdi maliyetlerimizde KDV yüzde 18 ve KDV peşin ödenen bir şey. Yani biz kitabı satıyoruz, peşinen ödüyoruz. Henüz tahsil etmediğimiz satışın o yüzde 8 KDV’sini de ödüyoruz. Aradaki o yüzde 10 farkı geri alamadığımız gibi aylar sonra tahsil ettiğimiz kitabın KDV’sini de yüzde 8 olarak peşinen ödemiş oluyoruz. Türkiye Yayıncılar Birliği’nin alacaklı olduğumuz KDV farklarının ödeyeceğimiz KDV’lerden mahsup edilmesi ve benzeri önerileri oldu. Bu konuda yetkili mercilerden ümitle dönüş beklemekteyiz.”

‘YAYIN FAALİYETLERİMİZDE BİR DEĞİŞİKLİK OLMADI’

Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları Satış Sorumlusu Kadir Güven ise döviz kurundaki artışın yayın faaliyetlerinde bir değişikliğe sebep olmadığını söyledi. Güven, “Ayda 30-40 yeni kitap çıkartan bir yayıneviyiz ve bu aynı seyrinde devam ediyor. Fiyatlarımız açısında da çok büyük bir değişiklik olmadı. Depomuzdaki ürünlerin hiçbirine zam yapmadık, yeni çıkardığımız ürünlerde de ciddi boyutta bir fiyat farkı yok. Şu an için en azından bizim kur artışı bazında bir fiyat artışımız, kağıt sıkıntımız olmadı.  Ama ithal kitaplarda tabii ki olumsuz bir durum söz konusu oldu” dedi.

‘KİTAP BASIM SAYISI AZALDI’

Kor Kitap Yayın Yönetmeni Onur Öztürk de sektörel olarak bütün girdi maliyetlerinin dövize endeksli olduğunu belirterek, zam yapılmasa dahi her türlü döviz yükselişinin yayıncılık sektörünü etkilediğini söyledi. Yayınevi olarak bu süreçten etkilendiklerini ifade eden Öztürk, “Okulların kapanıyor olması ve tatil dönemi olması nedeniyle sektörün yaz dönemi bir durağanlığı olur. Ama döviz dalgalanmaları önemli miktarda sektörü etkiledi. Döviz kurundaki dalgalanma ile birlikte yeniden çıkan kitap sayısı ve yeni baskı sayısı azaldı. Özellikle tirajlara, toplam üretilen başlık sayısına yansıdı. Somut olarak diyebilirim ki ayda 10 kitap basacaksak bunu 8’e-6’ya düşürme gibi bir yönteme gittik. Yine 2 bin basacaksak onu bin ya da bin 500’e çektik. Zaten problemli olan bir alanda böylesi bir basınç olması bir bütün olarak yayıncılığı etkiledi. Tüm yayınevleri kendi cürümüne göre irili ufaklı sorunlar yaşadı. Bu süreçten etkilenmeyenler olduğu gibi küçük ve orta ölçekte birçok yayınevinin önemli ölçüde etkilendiğini gözlemledik” dedi. Öztürk, yeni bir yayınevi olmaları sebebiyle küçülmeye gitmediklerini anlattı: “Bu kriz patlak verdiğinde 8-10 aylık çiçeği burnunda bir yayıneviydik. Tabii ki köklü bir yayıncılık geleneğimiz var ancak kitap başlık sayısı üretimi olarak henüz sınırlı sayıda kitabımız olduğu için küçülmeye gitmemeye çalıştık. Ama bunu tirajlara yansıtarak dengelemek gibi bir çabamız oldu.” Öztürk de KDV oranının düşürülmesinin tek başına bir çözüm olamayacağını ancak sektörü rahatlatacak bir hamle olduğunu kaydetti: “Kitabı üretirken yüzde 18  KDV ödemek zorunda kalıyoruz ve bunların iadesi olmuyor. Üretirken yüzde 18, satarken yüzde 8 KDV ödüyoruz. Yani en baştan büyük bir dengesizlik söz konusu. KDV’nin düşürülmesini kendi gelir kalemimizi arttırmak için değil de okura yansıttığımız bir indirim ya da ıskonto olarak düşünürsek bütün olarak kültürel hayatı canlandırabilecek bir rolü var. Çünkü okur daha ucuza kitabı edinmiş olacak. Böyle toplu bir şekilde sektörün desteklenmesi gibi bir sonucu doğuracağı için de KDV’nin düşürülmesi gerçekten önemli bir talep.”

ÖNCEKİ HABER

Amedspor teknik direktörü istifa etti

SONRAKİ HABER

İngiltere'de Bakanlar Kurulu, Brexit anlaşmasını onayladı

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...