'Gizli tanıklık daha fazla suistimal edilir'

Birkan BULUT
Ankara

AKP’nin Meclis'e sunduğu kanun teklifinde muhbirlere verilen ödül kapsamının genişletilmesi isteniyor. Teklif kabul edilirse Terörle Mücadele Kanunu kapsamında ihbarcılara “suçun ortaya çıkarılmasına veya delillerin ele geçirilmesine yardımcı” olmaları durumunda da ödül verilecek. İhbarcıların yargılama sürecinde gizli tanık da olabildiğine dikkat çeken İHD Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan, Brunson davasında da görüldüğü gibi gizli tanıklığın daha fazla suistimal edilebileceği uyarısında bulundu.

İhbarcılara ödül verilmesine ilişkin kanun 2006 yılında çıkmasına karşın uygulanmamıştı. 2015 yılında yayımlanan yönetmelikle başlayan uygulama, özellikle 15 Temmuz darbe girişimi sonrası iktidarın çağrılarıyla ülkede ihbarcılığı yaygınlaştırdı. Geçtiğimiz hafta AKP tarafından trafik cezalarını artırma gerekçesiyle hazırlanan “Karayolları Trafik Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi” ile ise ihbarcılara verilecek ödüllerin kapsamı genişletilmek isteniyor. Dün toplanan Meclis İçişleri Komisyonu'nun gündeminde olan 50 maddelik teklifin 29. maddesinde, Terörle Mücadele Kanunu'nda (TMK) bulunan suç faillerinin yakalanabilmesine yardımcı olanlara veya yerlerini, kimliklerini bildirenlere verilen ödüllerin kapsamı genişletiliyor. Teklifin kabul edilmesi halinde bundan sonra “suçun ortaya çıkarılmasına veya delillerin ele geçirilmesine yardımcı” olanlar da ödül verilenler kapsamına alınacak.

4 MİLYONA KADAR VARAN ÖDÜL

“Terörle Mücadele Kanunu Kapsamına Giren Suçların Faillerinin Yakalanmasına Yardımcı Olanlara Verilecek Ödül Hakkında Yönetmelik”e göre ödülün miktarı; sağlanacak bilgi, aydınlatılacak suç veya ihbar edilecek fail dikkate alınarak Ödül Komisyonu tarafından belirleniyor. Ödül miktarı 200 bin TL'yi geçemiyor. Yönetmelikte “Suç failinin terör örgütünde üst düzey yönetici olması veya aydınlatılacak suçun toplumda oluşturduğu infial ve etki de dikkate alınarak, 4. maddenin ikinci fıkrasına göre verilecek ödül miktarının, Ödül Komisyonunun önerisi ve İçişleri Bakanının onayıyla 20 katına kadar artırılabileceği belirtiliyor. Ödülün verilip verilmeyeceğine ise idare karar veriyor.

‘MUHBİRLER GİZLİ TANIK DA OLUYOR’

Teklife ilişkin sorularımızı yanıtlayan İnsan Hakları Derneği Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan, ihbarcıların yargılama sürecinde gizli tanık da olabildiğini ancak ‘gizlilik’ nedeniyle bunun ortaya konamadığını söyledi. Gizli tanıkların beyanlarını değiştirmesi ile serbest bırakılan ABD’li rahip Andrew Brunson’un davasına dikkat çeken Türkdoğan, gizli tanıkların nasıl suistimal edildiğini, en başından beri gizli tanık beyanlarının yalan olduğunun açıkça görüldüğünü söyledi. Zaten karar günü aynı tanıkların aksi beyanlarla yalanlarını itiraf etmiş olduğunu dile getiren Türkdoğan, Türkiye'den birçok insanın para ödülü almak ya da nefret ettiği kişinin ceza almasını sağlamak için muhbir veya gizli tanık olduğunu söyledi. Bunun sorgulanması gerektiğini belirten Türkdoğan, gizli tanıklarla verilen cezaların masumiyet karinesi, lekelenmeme gibi hakları ihlal ettiğini ifade etti. Hükümetin terörle mücadele ettiğini söylemesine karşın hukuku hiçe saydığını dile getiren Türkdoğan, insanların özel hayatının göz ardı edildiğini, toplumsal bir çürümenin söz konusu olduğunu dile getirdi.

‘ZATEN SUÇU BİLEN İHBAR ETMEK ZORUNDA’

Ekonomik kriz sürecine girilmesinin ödüllü ihbarcılığı da artırabileceğini dile getiren Türkdoğan, “Bu düzenleme temel hakların göz önüne alınmadığını ve Anayasa'ya aykırı olduğunu gösteriyor. Bu durumda ülke gizli tanıktan geçilmeyecek. Bu kadar güvenlik görevlisi, askeri, polisi olan iktidar, vatandaşı da güvenlik görevlisi yapıyor. O zaman bu kadar asker polisi neden istihdam ediyorsunuz?​” dedi. Ayrıca ceza kanununa göre işlenen bir suçu öğrenen kişinin ihbar etmek zorunda olduğunu vurgulayan Türkdoğan, “Bu madde varken daha ne istiyorsunuz? Burada amaç, toplumun bir kesimini diğerine teyakkuz halinde tutmak” diye konuştu.