07 Şubat 2016 00:55

Çocuklara dayatılanlar ve gerçekler

Çocuklara dayatılanlar ve gerçekler

Fotoğraf: Envato

Paylaş

Geçen hafta çocuklara yönelik dayatmalarla dolu birkaç haber birden geldi. Bunlardan biri, ABD’den geliyordu. Sarah Grey, 6 yaşındaki kızının eve getirdiği ödevde garip bir soru görmüştü: “Orduya katılsanız ne tür bir asker olmak isterdiniz? Karacı? Havacı? Denizci? Sahil koruma?” Bu soru o gün sınıfta sorulmuştu çünkü kağıtta sınıfta en çok ve en az seçilen kategori belirtilmişti. Ödevi yapacak öğrencilerin her kategori kaç kere seçilmiş bir grafik üzerinde işaretlemesi isteniyordu. Grey, kızına ve diğer 6 yaşındaki çocuklara orduyu sevdirme çalışması yaptıranlara ateş püskürüyordu.

Çocuklara orduyu sevdirme çalışmaları elbette bir okul ve bir sınıf ile sınırlı değil. Bu “sivil” bir sorun da değil. Tam tersine, militarizmin topluma işlemesi için büyük paralar harcanıyor. Harıl harıl çalışan bir mekanizma var. “Ağaç yaşken eğilir” anlayışı ile küçük çocukların hoşuna gidecek boyama, eşleştirme oyunu, vb. birçok çeşit malzeme üretiliyor, internet üzerinden yayılıyor. Militarizm kendiliğinden üremiyor, kendiliğinden yayılmıyor. Militarizmi kullanan güçler militarizm toplum tarafından benimsensin, kanıksansın ve vatanseverlik ile eş tutulsun diye sürekli çalışıyorlar. Türkiye’de olduğu gibi.

***

Geçen hafta gelen haberlerden bir diğeri ise yerli yapımdı. Hatta ev yapımıydı. Kadın şarkıcı bir senaryo yazmış; daha iki yaşında olan kızını bu senaryoya uygun giydirmiş. Sonra kızının görüntülerini çekmiş ve internet üzerinden yaymış. Görüntülerin daha kolay benimsenmeleri ve yayılmaları için “dualarınızı, maşallahlarınızı alayım” ve “şükürler” gibi sözler de eklemiş. Sonuç? Tartışma yaratan bir reklam. Ne demişler? Reklamın iyisi kötüsü olmaz! 

Çocuk hakları açısından ise elbette reklamın iyisi de kötüsü de olur. Hatta, içine küçük çocuk konulan bir reklamın kabul edilmesi söz konusu bile olamaz. Küçük çocukların ister araba gibi bir endüstriyel ürünün, ister bir ideolojinin pazarlanması için kullanılması doğru değildir. Bu çocukların kötüye kullanılmasıdır. Eldeki örnekte ise, pazarlanmak istenen şarkıcının kendisidir. Şarkıcı, reklamını yapmak için daha iki yaşındaki kızını bir figüran gibi kullanmıştır. Bunun bir araba, mobilya veya bir ideoloji pazarlamaktan hiçbir farkı yoktur. 

Yıllardır yazıyor, söylüyoruz: İki buçuk, üç yaşındaki çocuklara sure, şiir, marş ezberletmek ve bununla yetinmeyip bunları internetten yaymak kabul edilemez. Bunu yapan çoğu zaman çocuğun anne ve babasıdır ama bunu yapmaya hakları yoktur. Bunlar, çocuklarının yararına değil, zararınadır. Daha dört beş yaşlarındaki çocuklara yaralı taşıma, tabutun içine girme, Çanakkale’de şehit düşme gibi mizansenleri uygun görüp, bunları bir tören havasında gerçekleştirenler de çocuklara zarar vermektedir. Bu anlayışa eğitimde yer yoktur. Çocukların militarizm, iman sevgisi, vatan-millet-sakarya senaryolarında yeri olamaz. Çocuk hakları penceresinden her zaman ve en başta şu soru sorulmalıdır: Bu çocuğun yararına mıdır? Değilse söz konusu olan ne olursa olsun, yapmamak gerekir.

***

Bir şarkıcının kızının tatlılığı, güzelliği veya becerileri ile reklam yapmaya kalkması dünyanın neresinde olursa olsun yanlıştır. Bunu medyanın da bilmesi gerekir. Bu tür “magazin” habere aslında yer vermemek gerekir. Bir medya kuruluşu çocuk haklarından haberdar olmalı, çocuklarla ilgili haberlerde dikkatli davranmalıdır. Ama geçen hafta yapılan haberler bunun tam tersine örneklerdi. Penguen sevgisi ile ünlü CNN Türk’te habere şarkıcının “kızı namaz kıldı” başlığını konulmuş. Oysa başlık, “Şarkıcı iki yaşındaki kızına namaz kıldırdı” ya da “Şarkıcı iki yaşındaki kızıyla reklam yaptı” olmalıydı.

Daha kötüsü de var. Giderek bir hedef gösterme aracına dönüşen, iktidar borazanı olduğunu hiç gizlemeyen bir gazetede, “namaz paylaşımına gericilik dendi” gibi başlıklar vardı. Şarkıcı iki yaşındaki kızının görüntülerini internete koyarak aslında yanlış yapmamış; “Dualarınızı maşallahınızı alayım rabbim binlerce şükür olsun seni bize gönderdi adının hürmetiyle yaşa Allah seni nazardan korusun” ifadeleri beğeni ile karşılanmış. Asıl kötü olanlar ise şarkıcıyı eleştirenlermiş. Şarkıcının din sömürüsü yaptığını yazan bir diğer gazete ise “din düşmanlığı” yapmış çünkü bu gazete “FETÖ’nün finanse ettiği” gazeteymiş.
Çocuklara yönelik dayatmalar hiç eksilmiyor. Türkiye’de çocuk haklarına ve çocukların yararı ilkesine her gün titizlikle sahip çıkmak gerekiyor.

YAZARIN DİĞER YAZILARI
Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...