İnsan Hakları Komitesi tavsiyeleri

2015’in bu ilk günü, Perşembe’ye, bizim yazı günümüze denk geldi. Gelin insan hakları ve özgürlükleri konusuna birlikte bakalım.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi 106. oturumunda (15 Ekim-2 Kasım 2012) Türkiye ile ilgili 27 paragraftan oluşan  sonuç gözlemlerini kabul etmişti.
“Kaygı duyulan temel unsurlar ve tavsiyeler” başlığı altında sırayla ve özetle şöyle denmekteydi:
-Sözleşme ve protokollere konulmuş olan çekinceler kaldırılmalı. Hukukçuların sözleşme hükümleri konusunda eğitimi sağlanmalı. TİHK bağımsız olmalı, Paris Prensiplerine uygun yapılanmalı. Ayrımcılık yasağı ve eşitlik ilkesine ilişkin yasa çıkarılmalı. Etnik, dinsel ve dilsel azınlıklara mensup bireyler korunmalı.
LGBT bireylerin yaşadıkları ihlaller önlenmeli ve haklarına saygı gösterilmeli. Gözaltında kayıpların akıbetleri ve kaybetmelerle ilgili etkili, şeffaf ve bağımsız soruşturmalar yürütülmeli. Kadına yönelik şiddet konusunda bilgilendirme, etkin önlemler alma ve şiddetten korunma konusunda zaman çizelgesi hazırlanmalı, namus cinayetlerine müsamaha gösterilmemeli. İşkence önlenmeli ve kolluk şikayet mekanizması kurulmalı.
İnsan ticareti önlenmeli ve bu konuda hakim, savcı ve avukatlar dahil tüm görevlilerin eğitimlerine önem verilmeli. Terörle mücadele mevzuatı gözden geçirilerek sözleşme ile uyumlu hale getirilmeli.Yargılanma öncesi tutukluluk sözleşme ile uyumlu hale getirilmeli. Cezaevlerinin aşırı kalabalıklığı giderilmeli ve koşulları iyileştirilmeli. Yasa dışı örgüt tanımı sözleşmeyle uyumlu hale getirilmeli. Tutuklama tedbirine yaygın olarak başvurulması önlenmeli. Mülteciler konusundaki mevzuat 1951 sözleşmesine uyumlu olacak şekilde çıkarılmalı. Herkese, dinini ya da inancını vakıf ya da dernek çatısı altında ifade edebilmesine imkan tanınmalı. Nefret söylemine karşı yasalarda değişiklikler yapılmalı. Vicdani reddi tanıyacak yasal düzenlemeler yapılmalı. Vicdani redciler hakkındaki takibatlar ortadan kaldırılmalı. TCK hakaret suçunu düzenleyen 125 maddesi ve  214, 215, 216, 220, 226, 228, 314 ve 316.maddeler sözleşmeyle uyumlu olacak şekilde yeniden düzenlenmeli. Hakaret suç olmaktan çıkarılmalı. Gazeteciler ve insan hakları savunucuları mesleklerini icra ederken yasal takibat baskısından kurtarılmalı.
Komitenin tespit ve tavsiyeleri ile insan hakları örgütlerinin ihlal raporları birbirini teyit ediyor. 2012 sonrasında hükümet, Komitenin tavsiyelerinden bazıları doğrultusunda kısmi yasa değişiklikleri yapmıştır. Söz gelimi uzun tutukluluk konusunda yapılan yasa değişiklikleri ya da Türk Ceza Kanunu’nun bazı maddelerinin (vicdani ret, hakaret, nefret suçu konularında) kısmen değiştirilmesi gibi…
Ancak bu değişiklikler insan hakları durumunun iyileştirilmesi konusunda yetersiz kalmaktadır. Ayrıca 2013 ve 2014 yıllarında çıkarılan bazı yasalarda ise geriye gidişler söz konusudur. MİT Yasası, HSYK yasasında olduğu gibi…
Neden böyle?
Siyasal iktidarlar insan hakları sorunlarına bütüncül bakmıyorlar.
Sorunlar kimi zaman yasal düzenlemenin kendisinden kaynaklanmaktadır. Yasalar çoğu zaman danışsal süreçleri işletilerek ve özen göstererek çıkarılmamaktadır.  
Yapısal sorunlar var: Sorunlar, a) yasaların hazırlanmasında, b) maddi düzenlemelerin kendisinde, c) uygulanmasında, d) uygulamanın idari, hukukun üstünlüğü ilkesi doğrultusunda yargısal ve sivil denetiminde, e)uygulayıcıların eğitiminde, f) uygulayıcı kurumların- polis, yargı- kurumsal işleyişinde, usul ve mekanizmalarda, ortaya çıkmaktadır.
Bütün bu konuların hepsi, birlikte düşünülmelidir.
Elbette insan haklarının korunması, gerçekleşebilmesi ve geliştirilmesi için yüksek  bir politik irade gösterilmelidir. İyi yıllar…