Müslüman Kardeşler ortaya çıkabilecek mi?

Marwa AL-A’SAR

Müslüman Kardeşler’in (MK) devrilmesinden bu yana bir soru ortalıkta dolaşıyor? MK yeniden bir şemsiyenin altında bir araya gelecek mi? 

Al- Ahram Politika ve stratejik Araştırmalar Merkezi araştırmacılarından Senor Ali Bakr, şu anda olmasa bile önümüzdeki süreçte MK’nin yeniden politika ile meşgul olacağını söylüyor: “Ki bu durum geçmişte birçok kez kanıtlandı. Fakat onlar şimdi doğru zamanı bekliyor” 

Bakr’a göre güvenlik önlemleri, toplumun MK ile olan kavgası, bu durumu zorlaştırıyor. 

“Fakat şu anda durum daha da farklı, Onlar şu anda kendilerini kabul etmeyen bir toplumla karşı karşıyalar” ifadelerini kullanan Bakr sözlerine şunları ekliyor: “Er ya da geç geri dönecekler.”

Fakat Bakr’ın bu görüşleri hükümet politikalarının tam tersi.

Cumhurbaşkanı Sisi Cumhurbaşkanlığı görevini devraldığı zaman yaptığı konuşmada gizli bir mesaj verdi: MK bir daha Mısır’da asla politika yaşamında yer alamayacak. 

Bu konuşmadan iki ay sonra Mısır İdare Mahkemesi, MK’nin partisini (Hürriyet ve Adalet Partisi-HAP) feshetti.

‘MK ESKİ GÜCÜNE KAVUŞAMAYACAK’

İslamcı Hareketler üzerine çalışan araştırmacı yazar Maher Farghaly, MK’nin er ya da geç yeniden politik aktivitelerine başlayacağını söyledi: “Politik İslam yüzyıllardır devam eden bir hadise.”

“Diktatörlükler ve verimsiz sosyal normlar olduğu sürece MK kolayca bitmeyecek” diyen  Farghaly sözlerine ekliyor: “MK gibi bir grup, yalnızca yozlaşmış bir ortamda yetişir. Fakat MK asla 30 Haziran’dan önceki gücüne kavuşamayacak.” 

‘MK’NİN İMAJI KÖTÜYDÜ’

Güvenlik Uzmanı Okasha MK’nin asla bir daha canlanamayacağına şüpheyle bakıyor: “MK ülkede kontrolü ele almadan önce  siyasi sahnede faaliyet gösteriyordu, fakat parlamentoyu kazandıktan ve Mursi Başkan olarak seçildikten sonra, mercek altına girdiler.”

“Halk MK iktidardayken onların olumsuz imajlarını gördü. Onların performansı korkunçtu, onların çeşitli terörist gruplarla ittifak halinde olmaları, kamu nezdinde reddedilmelerine neden oldu.” 

MK’NİN ESKİ İTTİFAKLARI

Geçtiğimiz günlerde HAP ile ittifak içerisinde olan Al-Wasat Partisi, Darbe karşıtı koalisyondan çekildi. Bakr “Al-Wasat Partisi bu ittifaktan çekildi. Çünkü kayıplarının kazanımlardan daha fazla olduğunu anladılar. Fakat onlar bu durumu daha geç fark ettiler” diyor.

Al-Wasat’ın sözcüsü Amr Farouq MK ile ittifak halinde olmanın şu anda partilerinin hedefleriyle uyuşmadığını söyledi: “Bizim şu andaki stratejimiz rüşvetle mücadele etmek ve doğru bir geçiş döneminin gerçekleşmesi için çaba sarf etmek olmalıdır.”

Al-Wasat çekilmiş olmasına rağmen Farouq, Mısır’ın MK döneminde olduğu kadar ileri bir dönemlerinin olmayacağı görüşünde. Al-Wasat şu anki Sisi rejimine karşı çıkarken, Mısır’ın en iyi döneminin MK dönemi olduğunu iddia ediyor. 

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da 23 Kasım 2013 yılında Trabzon’da yaptığı konuşmada Rabia işareti yaparak Mursi ve MK’ye olan desteğini göstermişti. Rabia işareti  Adeviye Meydanında, Mısır Eski Cumhurbaşkanı Mursi’nin devrilmesini protesto edenlere ateş açılması sonucu binlerce MK taraftarının hayatını kaybetmesinin ardından sembol haline gelmişti. Türkiye aynı zamanda Mısır büyükelçisinin Mısır’da istenmeyen kişi olarak ilan edilmesini ardından, askeri rejimi kabul etmeyeceğini bildirmişti. 

TUNUS’TAN ELEŞTİRİ 

Kökleri Mısır’da gelişmesine rağmen, MK bölgenin birçok bölgesinde örgütlü. Tunus’ta MK’nin bir kolu olduğu düşünülen, Tunus İslami Direniş Hareketinin Başkanı Abdel-Fatah Moro, Mısır’daki MK hareketini eleştiriyor ve onları politikalarını gözden geçirmeye çağırıyor. Ve daha da ileri giderek sözlerine ekliyor: “İslam çözümdür, sorunları çözmelidir.”

TÜRKİYE’NİN TUTUMU

Mursi’nin destekçilerinin gözaltına alınması ve tutuklanmasından sonra, Mısır ve MK’nin destekçisi olarak bilinen Türkiye’nin araları açıldı. Erdoğan son olarak el Cezire’ye verdiği röportajda  “Mısır’daki yönetim askeri darbe ile kontrol altına alınmıştır” dedi. 

27 Ağustosta ise, Mısır’dan kaçan bazı MK liderleri Erdoğan’ın yemin töreninde ortaya çıktı. Törene Mısır’ı temsilen resmi makamlardan kimse katılmazken, törene katılan MK temsilcileri törende Mısır temsilcileri gibi davrandı. 

1928-2013 YILLARI ARASINDA MÜSLÜMAN KARDEŞLER

Çeşitli kökleri olan MK ve Arapça adıyla bilinen İhvan, 1928 yılında Hassan Banna tarafından kuruldu.

Oraya çıkan hareket ilk başta İslam’ın kurallarını yaymak üzere hareket etmiştir. Fakat sonrasında MK’nin üyeleri politikayla ilgilenmeye başlamıştır. 20. yüzyılın ikinci yarısında MK dünyanın en etkili Sünni İslamcı grubu haline geldi ve birçok İslamcı topluluğun kurulmasında ilham kaynağı oldu.

MK 1938 yılında Mısır’ın başkenti Kahire’de giderek görünür hale geldi. Aynı zamanda politik olarak da güçlenen MK İngiltere’nin Mısır üzerindeki politik etkilerine kafa yorarak, kendi İslamcı ideolojilerini yaymaya başladı. 

1948 yılında MK, Başbakan Mahmoud el Noqrashy Pasha’ya suikast düzenlemekle suçlandı ve kurucularından Banna tutuklandı ardından da kimliği belirsiz silahlı kişiler tarafından vuruldu. O zaman ortaya çıkan söylentilere göre Banna emniyet yetkilileri tarafından öldürüldü. 1950’lerin başında MK yeniden politika sahnesinde yer aldı.  

1952 yılında 12 asker tarafından yönetime el koyuldu ve Enver Sedat 1970 yılına kadar görevde kaldı. 1954 yılında Nasır’a yönelik suikast girişimi gerçekleşti bunun ardından binlerce MK destekçisi tutuklandı. Tutuklama furyasının ardından MK yer altına çekildi. 1980’ler boyunca MK diğer partilerle ittifak halinde olarak, politikada rol almaya devam etti. 1981 yılında Sedat’ın suikast sonucu öldürülüp, Mübarek’in iktidara gelmesinin ardından MK tamamıyla yasaklandı.  Bağımsız adaylarla ve legal bir partinin şemsiyesinin altında girilen seçimlerde 1992 yılında MK 17 sandalye kazandı. 2005 yılında görülmemiş bir başarı gösteren MK mecliste 88 sandalye kazandı.  Bunun ardından yeniden MK’ye yönelik bir tutuklama furyası başladı.

Mısır’da halk ayaklanmalarının başlamasıyla birlikte,  MK ilk başta 25 Ocak eylemlerine katılmadı, fakat sonrasında gösterilerde yer aldı. 2011 yılında Adalet ve Hürriyet Partisi olarak girdiği seçimlerde parlamentonun yarısını kazandı. 2012 yılında yüzde 51 oy aldıktan sonra Mursi cumhurbaşkanı seçildi. Seçildikten bir sene sonra 30 Haziranda 2013’te Mursi karşıtı büyük eylemler başladı. 3 Temmuz’da Mursi evinden alınarak tutuklandı. Mursi 25 Ocak devrimine ihanet etmekle suçlanıyor. Mursi’nin tutuklanmasından sonra birçok MK üyesi tutuklandı. Aralarından MK Lideri Bedin’in de olduğu binlerce MK üyesi ölüm cezasına çarptırıldı. Son olarak 2013 yılının Aralık ayında MK terörist grup olarak ilan edildi.     

(Ahram’dan çeviren Özlem Temena)