20 Ocak 2014 06:00

Mısır’da 98’lik değil 38’lik ‘Evet’

Suların bir türlü durulmadığı Mısır, geçen hafta gerçekleşen anayasa referandumu ile gündemde ön sıralardaki yerini aldı. İhvan’ın boykot ettiği, 6 Nisan hareketinin içerdiği bazı maddelere muhalefet ettiği referandumun resmi sonuçları Cumartesi günü açıklandı. Açıklanan sonuçlara göre katılanların yüzde 98’inin “evet” dediği referandumda dikkat çeken en önemli nokta katılım oranı oldu.

Mısır’da 98’lik değil 38’lik ‘Evet’
Paylaş

Ali KARATAŞ / Yusuf ERTAŞ

Suların bir türlü durulmadığı Mısır, geçen hafta gerçekleşen anayasa referandumu ile gündemde ön sıralardaki yerini aldı. İhvan’ın boykot ettiği, 6 Nisan hareketinin içerdiği bazı maddelere muhalefet ettiği referandumun resmi sonuçları Cumartesi günü açıklandı. Açıklanan sonuçlara göre katılanların yüzde 98’inin “evet” dediği referandumda dikkat çeken en önemli nokta katılım oranı oldu. Katılım yüzde 38.6’da kaldı. Aslında bu katılım oranı Mısır medyasının ezici bir çoğunluğunun dediği gibi yüzde 98’in değil, yüzde 38’in “evet” dediği manasına  geliyor.

Al Ahbar bu sonuçlar üzerine, “Mısırlılar ezici bir çoğunlukla Anayasayı kabul etti” manşetini attı. 50 üyeli Anayasa Komitesi Başkanı Amar Musa, Şark Al Awsat’ta çıkan röportajında yeni dönemi “Üçüncü cumhuriyet dönemi” olarak tanımladı.

KATILIM BEKLENTİNİN ALTINDA


Mısır medyasının, “İhvan’a darbe”, “Mısır evet dedi”, “Mısırlılar İhvansız geleceğe evet dedi” manşetleri ile duyurduğu referanduma katılıma ilişkin İçişleri Bakanı Yardımcısı yerel “Hayat” televizyonuna verdiği bir mülakatta rakamın yüzde 55’i aşabileceğini söylemişti. Katılım, 2011 anayasa referandumundan az ancak “İhvan Anayasası” olarak bilinen 2012 anayasa referandumundan çok oldu. Mübarek hemen devrildikten sonra 2011’de yapılan anayasa referandumuna katılım yüzde 41 oranında gerçekleşirken, 2012 anayasa referandumuna katılım ise yüzde 32 oranında gerçekleşti.

‘HAYIR’ DEMEK YASAK


Al-Masry Al-Youm, İskenderiye’de vatandaşları “Hayır” oyu vermeye yönlendirdikleri gerekçesi ile 2 sandık görevlisinin gözaltına alındığını yazdı. Middle East referandum boyunca ülke genelinde 444 kişinin tutuklandığını aktardı.  Egypt Independent, en  büyük uluslararası referandum izleme kuruluşu olan Uluslararası Demokrasi Kuruluşunun politik çevrelerin üzerinde “ciddi kaygılar” olduğunu açıkladı. Kuruluş, referandum sırasında siyasi muhaliflerin kitlesel olarak tutuklandığı bir ortama işaret ederek, geçici hükümetin demokratik yol haritasına muhalefet edenlerin kendi görüşlerini ifade etmesine hiçbir zaman izin vermediğini belirttiğini yazdı.  Yine aynı gazete, birçok kişinin, sandıkların erken kapatılması, “boykot” ya da “hayır” kampanyası yürüten aktivistlerin tutuklanması gibi seçim ihlallerinin yaşanmasından şikâyetçi olduğunu aktardı.

‘SİSİ’NİN ŞANSI ARTTI’

Gulf News. Anayasaya verilen “kitlesel” desteğin Mursi’nin ortadan kaldırılmasının mimarı olan Genel Kurmay Başkanı Abdul Fettah Sisi’nin Mart’ta yapılması beklenen seçimlerde Cumhurbaşkanı adayı olma şansını arttırdığını yazdı. Youm7 haber sitesi, “Sisi Başkanımız” kampanyasının başlatıldığını aktardı. Kampanyanın sözcüsü İsa Sudud, bu kampanya ile Sisi’yi destekleyen tüm kampanyaların birleştirilmesinin amaçlandığını söyledi.

MISIRLI YAZARLAR ‘EVET’ DEDİ

Mısır gazetelerinin anayasada “evet” kampanyası haberlerle sınırlı kalmadı. Köşe yazarları da referandumdan önce ve sonra “evet”i destekleyen yazılar kaleme aldı.  Attahrir gazetesinden İbrahim İsa “Referandum devrimci bir çalışmadır” başlıklı yazısında süreci Cemal Abdulnasır’ın dönemine benzetti. İsa; “Referandum halkın hayatını değiştirmede mükemmel bir devrimci faaliyettir. Evet sandıklar karşısında büyük devrimler mevcuttur. Örneğin Cemal Abdulnasır, sokaklarda günlerce protestolar, gösteriler ve oturma eylemleri olmadan Mısır’da gerçek bir devrim gerçekleştirmiştir. Kanunlar ve prosedürler devrimin tercümanı olmuştur” dedi. Mısır’ın en eski gazetelerinden Al Ahram’dan Kemal Ceballah makalesine “Bu devrimimizin anayasasıdır” başlığını atarak yeni anayasayı selamladı. Ceballah makalesinde; “Elhamdülillah yeni demokratik devleti inşa edecek olan 2014 anayasasını halkın onayladığı açıklandı. Elhamdülillah halk bu anayasayı onaylamakla ister asker adına ister din adına yozlaşmış istibdat devletine geri dönüş olmayacağını gösterdi” satırlarına yer verdi.


YENİ ANAYASA NE GETİRİYOR?

Dünya Bülteni

Yeni anayasada 247 madde bulunuyor. 2012 anayasasından 42 madde daha fazla. 18 madde insan hakları ve özgürlükleri kapsarken 45 madde de işçi ve çiftçilerle ilgili. Yeni anayasada dikkat çeken noktalar şöyle;

* 2014 anayasasında da Cumhurbaşkanı istediği kişiye hükümeti kurma görevi verebilecek. En fazla oy alan partinin başkanının hükümet kurması gibi bir kısıtlama bulunmuyor.

* Yeni anayasa, başbakana geniş haklar veriyor. Mısır önümüzdeki dönemde karma bir sistemle yönetilecek. Mısır parlamentosu cumhurbaşkanını da dolaylı olarak görevden alabilecek. Parlamentoda üçte iki çoğunluğun elde edilmesi durumunda, Cumhurbaşkanlığı erken seçimi için referanduma gidilebilecek. Referandum başbakanın emriyle yapılacak. Çünkü milletvekillerinin üçte iki çoğunluğa ulaşması, Cumhurbaşkanından güvenoyunun çekilmesini gerektiriyor

* Savunma bakanı konusunda Cumhurbaşkanının yetkilerini kısıtlıyor. Savunma bakanı Yüksek Askeri Konsey tarafından ve iki cumhurbaşkanlığı dönemi süresince seçilecek. Bu süre içinde başbakan ve cumhurbaşkanı savunma bakanını görevden alamayacak.

* Cumhurbaşkanlığına adaylık konusunda 2014 anayasasına göre, aday olabilmek için 20 milletvekilinin veya 15 vilayette 25 bin vatandaşın onayının alınması gerekiyor. 2012 Anayasasına göre, 20 milletvekili veya 10 vilayette 20 bin vatandaşın onayı gerekliydi. Her vilayette en az bin kişi şartı da vardı. Aynı şart yeni anayasada ise 15 vilayet için geçerli.

SİVİLLER ASKERİ MAHKEMEDE

* Yeni anayasaya göre siviller askeri mahkemelerde yargılanabilecek. “Askeri kurumlara, birliklere veya askere doğrudan düşmanca saldırılar” gibi, 14 maddede toplanan suçları işleyenler askeri mahkemede yargılanacak.
Söz konusu madde, Mısır’da ciddi tartışmalara neden oldu. Sivillerin askeri mahkemelerde yargılanmasının önünün açılması, devrim ve değişim hareketlerinin yanı sıra insan hakları örgütleri tarafından da eleştirildi. 6 Nisan Hareketi bu nedenle eylemler yapmaya başladı ve hareketin üç lideri 3’er yıl hapse mahkum edildi.

* Anayasanın  “Kanun koyucunun kaynağı İslam Şeriatı prensipleridir” diyen2. Maddesi Selefiler, laikler ve Hıristiyanlar arasında tartışmaya neden oldu. Bu madde, Enver Sedat döneminde konulduğu gibi aynen kaldı.

* Yine 2012 Anayasasından farklı olarak yeni anayasada dini partiler yasaklandı. Bu maddeye Nur Partisi itiraz etti ancak dikkate alınmadı. Nur Partisi’nin dini bir parti olduğu biliniyor.

* Yeni anayasa Mısır’ın sokaklarında 3 yıldan beri ekmek ve özgürlük isteyen kadın hakları ile ilgili herhangi bir ciddi düzenlemeyi içermiyor. Kadınlar konusunda yer alan maddede sadece; “Yargı görevlerinde kadınlara ayrımcılık yapılmayacak. Kadının uygun bir şekilde parlamentoda temsil edilmesi için devlet gereken tedbirleri alacaktır” deniliyor. Mısır’da yıllardan beri kadınların yargıç olarak görev yapmasına izin verilmiyor.

* 2014 Anayasasında işçi ve çiftçi sınıfının parlamentodaki temsil hakkı belirtilmedi. Önceki anayasalarda işçi ve çiftçiler Mısır Halk Meclisi’nin yüzde 50’sini oluşturmaktaydı. Yeni anayasanın 242. Maddesinde; “Devlet, işçi ve çiftçi sınıfına parlamentoda temsil hakkı tanıyacaktır” denmiş ancak oran belirtilmemiştir.


REFERANDUM DEVRİMCİ BİR ÇALIŞMADIR

İbrahim İSA
Attahrir

Devremler hedeflerini daha fazla öfke ile gerçekleştirmez. Daha fazla akılla, planlanmayla, düzenlemelerle gerçekleştirir. Referandum mükemmel bir devrimci faaliyettir. Bazılarına hakim olan devrimi sadece gösteri, protestolardan ve oturma eylemlerinden ibaret görmek devrimi aptalca anlamaktır. Devrim; kapsamlı, gerçek, dramatik bir değişikliktir. Referandum halkın hayatını değiştirmede mükemmel bir devrimci faaliyettir. Örneğin Cemal Abdulnasır; sokaklarda günlerce protestolar, gösteriler ve oturma eylemleri olmadan Mısır’da gerçek bir devrim gerçekleştirmiştir. Kanunlar ve prosedürler devrimin tercümanı olmuş; kendisi iktidarda iken halkına ve hayallerine inanmıştı.

Devrim planlanmış organizasyonlarla siyasi bir gerçeğe dönüşmesi gereken bir olgudur. Bugün kendisine devrimci diyenler devrimi, “protestoları sürdürme arzularında” kaybetmektedirler. Ki devrimin bu şekilde hedeflerine ulaşması mümkün değildir. Sürekli gösteri, “sanat için sanat” gibi “gösteri için gösteri” anlamına gelmektedir.
Devrim; suçlamalarla, klişeler dağıtmakla gelmez.  Devrim; devrimcilerin, genel alanda devamlı siyaset yürüten, kendilerini organize etmeyi başaran ve devrimin gerçekleşmesi için halkının güvenini kazanan büyük partilerde siyasilere evrilmeleriyle başarı kazanır.

Bazıları devrim iktidara gelmeden başarı kazanmıştır diyor. Peki, bu devrimciler iktidara nasıl gelecek? Kanunları nasıl çıkaracak, insanların ekmeğini nasıl kazandıracak? Devrim, devrimcilerin devlet adamı olan siyasetçilere dönüşmeleri durumunda da başarısız olur. Devrim halkın zaferine saygısı olan siyasilerin devrimin hedeflerini kabul etmesi ile başarılı olur.  Devrim, kendine lider seçmez. Halk kendi kendine liderliğini seçer. Olan budur. Seçimi yaparken başarılı olmak zorunda değildir. Lakin bugünkü soru şudur;  asıl olarak halkın önündeki mevcut seçenekler nelerdir?


SEÇİMLER ÖNE ALINABİLİR

Al Ahram English haber sitesi referandum sonuçlarını, “Mısır erken Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden yana” şeklinde değerlendirdi. Al Ahram, ezici “evet” oyunun Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin parlamento seçimlerinden önce gerçekleşmesi için ateşli bir istek oluşturmasının muhtemel olduğunu yazdı. Geçici Cumhurbaşkanı Adli Mansur’un yol haritasını detaylandıran anayasal deklarasyonuna göre, bir anayasal referandumun ardından sırasıyla parlamento seçimleri ve cumhurbaşkanlığı seçimleri yapılacak. Gazete, Mansur ve siyasi güçler arasında geçen ay yapılan bir dizi ulusal diyalogda çoğunluğun cumhurbaşkanlığı seçiminin öne alınmasının arkasında durduğunu yazdı.

ÖNCEKİ HABER

Nakış işçileri yerel seçimlerde aday

SONRAKİ HABER

Çocukları var mıymış?

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa