Mülteciler köle gibi!

Metehan UD
İzmir

Mültecilerle ilgili yaptıkları çalışmalar ile tanınan Halkların Köprüsü Derneği mülteci işçilerin çalışma hayatına dair düzenlediği raporla çarpıcı sonuçları ortaya koydu. Konak’ın Agora, Kapılar ve Kadifekale bölgelerinde yaşayan mültecilerle yapılan yüz yüze görüşmelerin sonuçları, mültecilerin hangi işlerde çalıştığını, ne kadar maaş aldığını ve hangi zorluklarla karşılaştıklarına dair bilgiler içeriyor. 

Toplamda 99 haneden 112 kişiyle yapılan ankette mültecilere çalışma ve barınma koşullarına dair sorular soruldu. Toplamda 143’ü kadın, 130’u erkek ve 295’i çocuk olmak üzere 568 mülteciye ulaşıldı. 

HEPSİ KAYIT DIŞI

112 kişiden 19’u işsiz durumda ve çalışma izninin çıkmasına rağmen 93 mülteci işçinin hepsi kayıt dışı olarak çalışıyor. 

Görüşülen 112 kişiden 13’ü ülkesindeyken konfeksiyonda çalıştığını, 8’i ayakkabıcı, 5’i şoför, 4’ü fayans ustası, 3’ü kuaför, 3’ü mobilyacı, 2’si çantacı, 2’si kameraman olduğunu belirtti. Ayrıca aşçı, balıkçı, elektrikçi, demirci, taş ustası, fotoğrafçı ve gıda teknisyeni gibi çok farklı mesleklerden insanlarla karşılaşıldı. Sadece 1 kişi ülkesinde çiftçi olduğunu belirtti. Rapordaki veriler mültecilerin, kamuoyunda iddia edildiği gibi, vasıfsız olmadıklarını ortaya koyuyor. 

24 mülteci ülkesindeki işini burada da devam ettirebilmiş. Devam ettirdikleri mesleklerin büyük çoğunluğu terzilik, kuaförlük ve ayakkabıcılık gibi beceri gerektirebilen meslekler. 

ÇOCUK İŞÇİLİK ORANI YÜZDE 20

Mülteci çocuklar arasında çocuk işçilik oranı oldukça yüksek. Anket sırasında tespit edilen okul yaşındaki (7-17 yaş arası) 129 çocuğun 30’u çalışıyor. Bu oran yüzde yirmiye tekabül ederken, mülteci çocukların büyük bir kısmının tekstil atölyesinde ayakçı olarak çalıştığı ya da sokaklarda mendil veya su sattığı görüldü. 

Kadınlar arasında çalışma oranı ise çok düşük. Biri çocuk olmak üzere sadece 3 kadının çalıştığı tespit edildi. Kadın mülteciler ise ya kuaför ya da tekstil atölyesinde işçi.

Çalışan mültecilerin verdikleri bilgiye göre çalıştıkları işyerlerinde işçilerin yüzde 10’undan fazlası Suriyeli mülteci. 

ÜCRETLERİ ASGARİ ÜCRETİN ALTINDA 

Mültecilerin, ‘aylık kazançlarının ne kadar’ olduğuna dair verdikleri yanıt çoğunun asgari ücretin altında bir ücret aldığını ortaya koyuyor. 

112 mülteciden 63’ü aldığı ücretin asgari ücretin altında olduğunu beyan etti. 37’si asgari ücret civarında ücret aldığını belirtti. 

İş yerlerinin yol ve yemek masrafını karşılayıp karşılamadıkları sorulduğunda ise ikisinin de ödenmediğini belirten 30 kişi (yüzde 26.7’si)  sadece yemek ödeniyor diyen 15 kişi (yüzde 13.3’ü) ve ikisi de ödeniyor diyen 12 kişi (yüzde 10.7’si) olduğu görüldü.

HOR GÖRÜLME, AYRIMCILIK, HAK İHLALİ

Çalışmakta olan 93 kişiye iş yerinde ne gibi sıkıntılar yaşıyorsunuz? sorusu da soruldu. Toplam 58 kişinin cevapladığı bu soruda birden fazla seçenek işaretlenerek alınan cevaplara göre; 37 kişi aynı işi yaptığı diğer çalışanlardan daha az ücret aldığını, 35 kişi iş güvencesi olmadığını ve her an atılabileceğini, 26 kişi dil ve iletişim sorunu yaşadığını, 17 kişi hor görülme, ayrımcılık ve hak ihlalleri ile karşılaştığını, 12 kişi ücretini düzenli alamadığını ve 10 kişi de sağlıksız koşullarda çalıştığını belirtti. 

Hor görülme, ayrımcılık ve hak ihlalleri ile karşılaşan bireylere bu davranışın kim tarafından gerçekleştirildiği sorulduğunda, 11 kişi “üstlerim”, 7 kişi “Aynı işi yaptığım diğer insanlar”, 4 kişi “müşteriler”, 6 kişi “işveren” cevabını verdi.