Menderes’te çevre kirliliği de kanser de çok: Gözün Aydın sevin gayri!..

Özer AKDEMİR

Aydın Şükran Güngör Sahnesinde gerçekleştirilen Aydın Çevre Kurultayındaki en dikkat çekici konuşmalardan birisi Aydın Tabip Odası Başkanı Metin Aydın’ınki idi. Uzun zamandır Aydındaki sağlık sorunları, çevre kirliliği ve özellikle kanserlerdeki artış konusunda uyarılarda bulunan Dr. Aydın, sunumunda bu açıklamalarının dayanağı olan verileri paylaştı. Dr. Metin Aydın’ın sunumu, Aydın kentinin adım adım nasıl felakete sürüklendiğini de çarpıcı biçimde gözler önüne serdi. 

DÜNYA ORTALAMASINDAN 700 KAT FAZLA

Dr. Aydın sunumuna tüm dünyadaki felaketi özetleyen bir veri ile başladı; iklim değişikliği veya çevre kirliliğine bağlı gelecek 35 yıl  içinde dünyadaki tüm canlı türlerinin dörtte birinin soyu tükenecek! DSÖ verilerine göre çevresel faktörler tüm hastalıkların yüzde 80’i ve dünyadaki tüm ölümlerin de yüzde 25’inden sorumlu. DSÖ 2015 yılında ölümlerin birinci nedeninin kanserden olacağını belirtiyor. Kanser oluşumunda çevresel faktörlerin etkisi yüzde 85-90 gibi çok büyük bir oranken, Türkiye’de bu oran dünya ortalamasından 700 kat fazla! Şu an her yıl 175 bin olarak belirlenen yeni kanser vakasının 2023 yılında 300 bin olacağı öngörülüyor. 

MENDERES’E YAKIN OLAN ÖLÜYOR

Dr. Aydın, Aydın ilindeki tüm hastalıklar ve ölüm oranlarının Türkiye oranlarının üzerinde olduğuna dikkat çekerken, bunun ilçeler bazındaki dağılımının bir başka gerçeği ortaya koyduğunu açıkladı; Menderes Nehri’ne yakın yerleşim yerlerinde ölüm oranları daha fazla! Ölümler, yerleşim birimleri Menderes Nehri’nden uzaklaştıkça düşmekteydi. Menderes Nehri’nde en şiddetli kirliliğin yaşandığı Yenipazar, Kuyucak, Bozdoğan ve Çine aynı zamanda en fazla ölümlerin yaşandığı ilçelerdi. 

TÜRKİYE’NİN ÜÇÜNCÜ KİRLİ NEHRİ

Dr. Metin Aydın, Ergene ve Gediz’in ardından Türkiye’nin üçüncü kirli akarsuyu olan Menderes’i bu derece kirleten faktörleri sayarken sanayi, jeotermal atıklar, plansız kentleşmeye dayalı belediye atıklarını en başlarda saydı. Menderes’in içinden geçtiği dört ildeki belediyelerin yüzde 88’inde ve Aydın’daki belediyelerin yüzde 70’inde arıtma tesisi yoktu. Kent, evin içinde su, tuvalet, banyo olma oranında Türkiye ortalamasından kötü iken ülkede tüketilen zirai ilaçların da üçte ikisi Batı Anadolu’da tüketiliyordu. Öte yandan, Aydın’ın içme ve kullanma sularının yüzde 80 den fazlasının yer altı sularından karşılandığı koşullarda, yer altı suları da çeşitli nedenlerle kirlenmekteydi. 

AYDIN’IN YÜZDE 80’İ JEOTERMAL SAHASI

Kuşkusuz kentin en önemli sorunlarının başında son dönemlerde gittikçe gündeme oturan jeotermal enerji sahalarını saymak gerekiyor. Dr. Aydın’ın açıkladığı verilere göre Aydın topraklarının yüzde 80’i jeotermal santrallerin (JES) kullanımına açılmış. Yine Türkiye’de yapılacak JES’lerin yüzde 80’i de Aydın’da bulunmakta. Bu santrallerin yüzde 70’i Germencik ilçesinde. Aydın’daki JES’lerin emisyonları ile kömür santrallerinin kıyaslanmasında da çarpıcı sonuçlar ortaya çıkıyor; Aydın’da şu an faaliyette bulunan JES’ler; 1 kömür santrali kadar CO2 emisyonu, 3 kömür santrali kadar SO2 emisyonu ve 1 kömür santrali kadar NO2 emisyonu  salgılamakta. Jeotermal kapasitesinin tümü kullanılır hale geçince, tüm bu emisyonlar da 25 kat artacak!

JEOTERMAL İNCİRİN DE DÜŞMANI

Yapılan bir bilimsel araştırmada Alangüllü bölgesinde incir ağaçları ve meyvelerin JES’lerden salınan bora maruz kaldığı, jeotermale yakın kuru incir ürünlerinde ağır metal oranları fazlalaştığı, uzaklaştıkça azaldığı tespit edilmiş. 

İKİ YILDA KANSER YÜZDE 40 ARTMIŞ

2010-2013 döneminde Türkiye’de solunum sistemi hastalıkları yüzde 46 iken Aydın’da yüzde 57 artmıştır. Aydın ili intihar oranları bakımından Türkiye’de 2007’de 14. iken 2015’de 3.cü sıraya  yükselmiş. İntihar edenler arasında tarımla uğraşanlar ilk sırayı almakta! 2014 yılında ülke genelinde 747 kişi kamu hastanelerine kanser tanısı ile yatarken bu oran Aydın ilinde yüzde 34 daha fazla bir oranla 556 kişiye ulaşıyor. Yine Aydın devlet hastanesine başvuran kanser hastası sayısı da 2013 ile 2015 arasında yüzde 40’lık bir artış göstermiş. 

KAZANAN KAYBEDEN...

Dr. Metin Aydın bu çarpıcı verilerden sonra kaybedeni ve kazananı da açıklayarak sunumunu bitirdi. “Kazanan TOBB’nin En hızlı büyüyen şirketler yarışması “Türkiye 100” de 2011 - 2013 döneminde satış gelirlerini yüzde 8 bin 754 oranında arttıran MAREN Maraş Elektrik AŞ. Kaybeden doğa ve Aydın halkı.” 
(İzmir/EVRENSEL)