İspanya’da seçimler ve Katalonya

Jesus de LA ROZA
Gijon

20 Aralık 2015´de İspanya´da genel seçimler yapılacak. Bu seçimlere ilişkin üç şeyin net olduğu söylenebilir. Bunlardan birincisi şu anda hükümette bulunan muhafazakar sağ Halk Partisi´nin (PP) mutlak çoğunluğu elden kaçırdığı; ikincisi, hiç bir partinin mutlak çoğunluğu elde edemeyeceği; üçüncüsü ise Madrid´deki İspanya merkez parlamentosu´na iki yeni partinin gireceği (Podemos ve Ciudadanos). 
Yapılan son kamuoyu araştırmaları hiç bir partinin yüzde 30’a ulaşamayacağını; hükümetteki Halk Partisi’nin (PP) çok sayıda oy ve milletvekili kaybı yaşayacağına, yaptığı kamu kesintileri, özgürlükleri olağanüstü kısıtlayan ve “tıkaç” yasası olarak isimlendirilen iç güvenlik yasasını, işçileri köleliğe mahkum eden iş yasasını çıkarmış, adı sayısız yolsuzluklara bulaşmış olmasına rağmen en fazla oyu alan parti olacağını (yüzde 29); güç kazanan liberal sağ parti Ciudadanos´un (Yurttaşlar Partisi) desteğini  ile yeniden hükümet olabileceğini işaret etmektedir. 

PSOE İKİNCİ PARTİ

Yine araştırmalar, ana muhalefet sosyal demokrat Sosyalist Parti´nin (PSOE), halkların gündeminde önemli bir yer tutan tıkaç yasası olarak isimlendirilen iç güvenlik yasasını ortadan kaldıracağı ve iş yasasında değişiklik yapacağı sözü vermesine rağmen Halk Partisi´nin aşınmasından yararlanamayıp aldığı oylarda bir yükselme gösteremeyeceğini ve ikinci parti konumuna geçeceğini (yüzde 25) göstermektedir. Bu kaybın nedenleri arasında Sosyalist Parti´nin hükümet olduğu dönemde ortaya çıkan yolsuzluklar ve bir kısım seçmenin de Podemos’a (Yapabiliriz) oy vermesi sayılabilir. Tıpkı Halk Partisi (PP) seçmenlerinin Ciudadanos’u (Yurttaşlar Partisi) tercih etmesi durumunda olduğu gibi.

YENİ SAĞ PARTİ PODEMOS’UN YERİNİ ALDI

Anketlere göre sürpriz olan Ciudadanos’un (Yurttaşlar Partisi) yüzde 15 ile özerk bölge seçimlerinde üçüncü sırada olan Podemos’un yerini alması ve yeni hükümetin oluşturulmasında anahtar konumuna geçmesidir. Katalonya’da doğmuş olmasına rağmen İspanyol yanlısı, bağımsızlık karşıtı, aşırı sağ ile karanlık ilişkilerinden söz edilen bu parti, şu anda kendini ılımlı merkez sol parti ve yolsuzluk karşıtı olarak tanıtmakta; muhafazakar sağ Halk Partisi’nin (PP) güç kaybetmesi nedeniyle sağ iktidarın elden gitme tehlikesi karşısında medyanın ve Podemos (Yapabiliriz) korkusu yaşayan ekonomik güçlerin ciddi desteğini almaktadır. Neoliberal ve muhafazakar bir parti olmasına rağmen bu parti, Madrid Özerk Bölgesinde Halk Partisi’ni (PP,) Endülüs özerk bölgesinde Sosyalist Parti’yi (PSOE) desteklemesiyle ve “merkezci” söylemiyle bir kısım seçmenin güvenini kazandı. 

PODEMOS, 4. SIRAYA GERİLEDİ

Anketlerde dördüncü sırada yüzde 11 ile Podemos (Yapabiliriz) görülüyor. Bir yıl önce iktidara gelmek dahil oldukça ciddi bir yükseliş gösterip alternatif olarak görülen bu partiye destek birkaç aydır giderek azalıyor ve parti güç kaybediyor. Bunun nedeni olarak, bir yandan medyanın ve geleneksel ekonomik politik güçlerin yoğun saldırısına uğraması, bir yandandan da sol taraftarları açısından daha bir sosyal demokrat bir konuma geçmesi, son olarak da Halk Partisi ve Sosyalist Parti’den hoşnutsuz olup Podemos´u alternatif olarak gören yurttaşların bir kısmının Ciudadanos´a yönelmiş olması gösterilebilir.

BÜYÜK DEĞİŞİKLİK ÖNGÖRÜLMÜYOR

Özet olarak, hükümeti, Ciudadanos ile koalisyon oluşturup Halk Partisi de kursa -ki anketler bunu gösteriyor-; Halk Partisi’nin önüne geçip Podemos ya da Ciudadanos’un desteğini alarak Sosyalist Parti de kursa İspanyol politikasında önemli bir değişiklik olmayacak gibi. Sosyalist Partinin başa geçmesi durumunda belki yolsuzluk, eğitim, iş kanunu ya da iç güvenlikle ilgili bazı ufak tefek yasal düzenlemelere ya da değişikliklere gidilecektir; ancak Brüksel´in karar verdiği ve İspanya hükümetinin saygı ile karşıladığı ekonomi politikalarındaki temel sorunlar aynen devam edecektir. Yani değişen fazla birşey olmayacak; iş, kamusal eğitim ve sağlık gibi alanlar başta olmak üzere kaliteli kamu hizmeti ve insan onuruna yakışır ücret talebindeki halklar aleyhine daha fazla liberalizm, daha fazla kemer sıkma politikaları, daha az hak ve özgürlük demek olan ekonomi politikaları sürecek. 

KATALONYA ‘SORUNU’

Şu anda İspanya’da Katalonya Özerk Bölgesine ilişkin yoğun bir tartışma yaşanıyor. Katalan Parlamentosu Katalonya’nın bağımsızlığını ilan eden bir planı onayladı. Fakat aynı parlamento, bağımsızlık yanlılarının parlamentoda çoğunluğu ele geçirdiği özerk bölge seçimlerinden sonra hükümeti oluşturamamıştı. Bunun nedeni bağımsızlık yanlısı partilerin farklı eğilimleri temsil etmesi. 
Artur Mas’ın başkanlık ettiği Convergencia (Yönelim Partisi-Katalan Burjuvasinin temsilcisi) ve ERC (cumhuriyetçi ılımlı sol) hükümete Mas’ın başkanlık etmesini desteklemekte ancak yine bağımsızlık yanlısı, anti-kapitalist ve AB kesintilerine muhalefet eden diğer bir parti olan CUP (Halk Birliği Adayları) Mas’a olur vermedi. 

Şu anda Katalonya’nın ülkeden ayrılıp ayrı bir devlet olmasına ülke çapında halkın genelinin karşı olduğu İspanya’da, Katalonya´ya ilişkin tartışmalardan her durumda, bağımsızlıkçı tutumu “ayrılıkçılık” olarak isimlendirip sıkı bir propaganda yaparak katı bir tutum sergileyen Halk Partisi (PP) ve Ciudadanos (Yurttaşlar Partisi) nemalanmaktadır. Sosyalist Parti (PSOE), bu restleşmede Halk Partisi’nin yanında yer almakla birlikte, henüz topluma nasıl birşey olduğunu tarif etmediğı federal bir sistemi de savunuyor. 
Podemos ise bu durumu Katalan halkının “karar verme hakkına” bırakıyor. 

(Çeviren: Hilal Ünlü)