Neanderthal-insan karışımı

Bob GRANT

Avrupa'da bulunan modern insanın 40 bin yıllık kemiklerinden elde edilen DNA, Neanderthal genleri taşıyor.

Günümüzden 35-40 bin yıl önce, modern insanlar Avrupa'nın her tarafına yayıldılar. Aynı zamanda, Neanderthaller kıtadan yok oldular - Homo sapiens ırkıyla karışmadan önce değil. Yakın zamanda yapılmış bir araştırma, bugün yaşayan bütün Afrikalı olmayan insanların genlerinin yüzde 1-3'ü oranında Neanderthal soyunun genetik izini muhafaza ettiklerini ortaya çıkardı. Nature dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, 40 bin yıl önce insan genomu, iki kat fazla Neanderthal DNA'sı içermiş olabilir.

Araştırmaya göre, Romanya limanlarında ortaya çıkarılan 40 bin yıllık insan kemiklerinden elde edilen genetik materyal yüzde 6-9 oranında Neanderthal DNA'sı içeriyor. Bu DNA'nın bir kısmının görece büyük 3 kromozom parçasında bulunması, bu kişinin sadece 4 ya da 6 kuşak öncesinde bir Neanderthal atası bulunduğunu gösteriyor. Bu çalışmaya dahil olmayan California Berkeley Üniversitesi'nden Popülasyon Genetikçisi Rasmus Nielsen, “Sonuçların oldukça açık olduğunu düşünüyorum ve sadece birkaç kuşak yakınında bir karışım buldukları için çok şanslılar” dedi.

Makaledeki kıdemli bir yazar olan Harvard Tıp Okulu'nda Popülasyon Genetikçisi David Reich, “Bu örneğin insanı hayrete düşürmesinin sebebi bunu bulacak kadar şanslı olmamız” ifadesini kullandı.

Reich ve arkadaşları, adını 2002 yılında modern insan iskelet kalıntılarının bulunduğu Romanya'nın bir bölgesinden alan Oase bireyinin çene kemiğinden elde edilen DNA'yı incelediler. İskelet kalıntılarının, bunun bir insan-Neanderthal karışımı olduğunu öne süren morfolojik özellikleri sürdürmesinden dolayı Reich böyle bir ilişki içerisinde genomu derinlemesine araştırmaya karar verdi. Dışsal DNA ile kirletilmesine rağmen, çene kemiği sıralanabilen DNA'yı yani araştırmacıların izole ve analiz ederek işleyecekleri içsel genetik materyalleri sağladı. Araştırmaya dahil olmayan Copenhagen Üniversite'sinden antik-DNA araştırmacısı Ludovic Orlando, The Scientist'e yazdığı e-postada, “Orada sadece yok denecek kadar az insan benzeri DNA materyali var. DNA'nın içinin zorluğundan başka, onun üzerinde Avrupa arkaplanından kaynaklanan çok büyük miktarda kirlilik seviyeleri var. Bu gerçekten samanlıkta iğne aramaya benziyor” diyor.

Bu bireyin kendi genetik materyalini çıkarmanın anahtarı, bulaşıcı DNA'yı ayıran biyoenformatik tekniklerde yatıyor. Çalışmaya dahil olmayan Illinois Üniversitesi'nden Moleküler Antropolog Ripan Malhi “Genomun içsel kısmını tespit etmek için yeni yaklaşımları kullanabildiler” diyor.

İLK BULGULAR DEĞİL

Yakın zamanda modern insanlar ve Neanderthaller arasında gerçekleşen bir çiftleşmeyi öneren kromozoma ait parçaların bulunmasına ek olarak, Reich ve çalışma arkadaşları, muhtemelen iki insan benzeri türün karışımına dair genomik kanıt buldular.

Bu araştırmacıların bulduğu, ilk insan-Neanderthal karışımı değil. Araştırmacılar günümüzde İsrail olarak adlandırılan bölgede gerçekleşen daha eski bir karışıma dair kanıt bulmuşlardı. Yeni sonuçlar gösteriyor ki Neanderthaller ve modern insanlar günümüzde Avrupa olarak isimlendirilen yerde karıştılar. Reich, “Bunun bu kadar heyecan verici olmasının sebebi, Neanderthal karışımının Avrupa'da da olduğunun kanıtı olması. Görünüşe göre modern insanlar Neanderthal bölgeleri boyunca hareket ederek o mesafe boyunca birçok kez onlarla karıştılar” diyor. Antik-DNA teknolojileri ve metodolojileri gelişmeye devam ederken, bilim insanlarının modern insanların evrimsel tarihini çözümleyecek daha fazla bilgiyi ortaya çıkarması olası. Peleontologlar, Neanderthallerle ortak atamızın morfolojik izlerini taşıyan birkaç iskelet kalıntısına sahip ve DNA'ya dayanan teknikler insan-Neanderthal karışımına ait daha fazla izin niceliğini belirliyor ve bu izleri doğruluyor. Moleküler Antropolog Ripan Malhi, “Doğu Avrasya'da bunun gibi bir başka birey daha bulmak beni şaşırtmayacak” diyor. Geleceğe doğru baktığımızda, antik-DNA arkaştırmacılarının erken insan evrimine dair daha fazla şeyi açıklığa kavuşturacağını söyleyebiliriz. Neilsen, “Homo erectus'a ait DNA elde edeceğimiz günü gerçekten dört gözle bekliyorum. Bu, gerçekten bizim insan evrimine dair bakış açımızı değiştirebilir” diyor.

*The Scientist'ten çeviren Merve Kaçar