29 Ocak 2011 00:00
Türlerin Kökeni çevirmenini yitirdi
EDEBİYATÇI, Dilci ve Çevirmen Öner Ünalan, önceki gün yaşamdan ayrıldı. Darwinin Türlerin Kökenini başta olmak üzere, Engelsin ve Einsteinın kitaplarını dilimize çevirerek Evrensel Basım Yayın tarafından yayımlanan ve yayın programına alınan Ünalan, Ragıp Gelencik takma ismini kullanmıştı.
Ankarada ziraat fakültesini bitirdikten sonra, Amerikada bitki bilim alanında yüksek lisansını tamamlayan Ünalan, çok iyi İngilizce ve Almanca biliyordu. 1977-83 yılları arasında yayımlanan Türkiye Yazıları dergisinin kurucularından da olan Ünalan yakın dostu Ahmet Saya göre, Gerçek bir üstün yetenek, Fransızca söylenişiyle bir jeniydi. Cemal Süreya ise ona Büyük beyin, uzun yaratıcı derdi.
Giriştiği her çalışmada en üst düzey başarıya ulaşmak gibi bir yaradılışı olan Ünalan, başarılarını daima saklayan, kendini öne çıkarma eğiliminden uzak duran mütevazı bir yaşam sürdü. Yaşamı boyunca yalnızca bir öykü yazan Ünalan, bu öyküyü Yunus Nadi Yarışmasına gömderdiğinde, seçiciler kurulu tarafından büyük ödülle onurlandırılmıştı.
Ahmet Say, dostu Ünalan hakkında şöyle konuştu: Açık söyleyeyim, Öner olmasaydı onun dilimize kazandırdığı bilim kitapları Türkçeye çevrilmek için daha yıllarca bekler, ya da yalan yanlış çevrilirdi. Özellikle Marksist teoride, onun kadar kavrayışlı arkadaş sayılıdır. Edebiyat ve dil bilim konularında yazdığı tartışma yazıları nefistir. Bazı çevrelerin ana dilde ırkçılığa yönelen yapay Öz Türkçeci yaklaşımına karşı, Türkçeyi savunarak düpedüz dersler vermiş, ne yazık ki bu şoven çevreler Önerin yardımlarından gereğince yararlanamamıştır.
KARINCAYI İNCİTMEYEN ADAM
1965 yılında Karıncayı İncitmeyen Adam adlı kısa öyküsüyle, Yunus Nadi Armağanı kısa öykü birincilik ödülünü aldı. Çeşitli dergiler de az sayıda öykü ve şiirini yayımladı.
1970ten sonra dil üstüne çalışmalarına ağırlık verdi. Güneş Dil Teorisi, halk dili, Türkçede ve sorunu, çevirmek ve dil yenilemek, bilimsel terimlerin Türkçeleştirilmesi, dil-ideoloji ve politika konularında çalıştı.
1977de Cemal Süreya, Vecihi Timuroğlu ve Ahmet Say ile birlikte, Türkiye Yazıları dergisini çıkardı.
Özellikle dil-ideoloji ve politika üstüne yazdığı inceleme ve derlemelerini Soyut, Türkiye Yazıları, vd. dergilerde yayımladı. Yazılarının bir kısmını Dil ve Politika (1993) adıyla kitaplaştırdı. Gene dil üstüne günlük biçiminde yazdığı denemelerini Papirüste (1980-1981), Dizede (1995-1998), ve Evrensel Kültürde (1998-1999) yayımladı. Yazılarında genellikle Ragıp Gelencik takma adını kullandı.
Öner Ünalan, dil çalışmalarının yanı sıra, İngilizce ve Almancadan yaptığı çevirilerle, önemli bilimsel yapıtları Türkçeye kazandırdı. Örneğin, Charles Darwinden Türlerin Kökeni, İnsanın Türeyişi ve Seksüel Seçme (Eşeysel Seçme); Albert Einstein ve Leopold Infeldden Fiziğin Evrimini dilimize çevirdi. Ayrıca, Karl Marxtan Matematiksel Elyazmaları, Friedrich Engelsten Ütopik Sosyalizm ve Bilimsel Sosyalizm, Fidel Castrodan Dünya Bunalımı, John Desmond Bernaldan Marx ve Bilim gibi çok sayıda kitap çevirdi. Kimi çevirilerinde Ferhat Gelendeş takma adını kullandı.
Charles Darwinin bilim tarihindeki yerini Darwin Ne Yaptı (1997) adlı popüler bilim kitabında anlattı. (KÜLTÜR SERVİSİ)